چکیده:
این نوشتار به تعامل و نسبت دو جانب شاعرانه و داستانی با یکدیگر در مثنوی توجه میکند.اثر پذیری هر روایت از ساز و کار شاعرانه گاه تا ژرفای پیرنگ پیش میرود و گاه به آراستن روایت با زبان و تصویر شاعرانه یا گونههای موسیقی شعر محدود میشود.از این گذشته یک منظومهپرداز ممکن است جانب شاعرانه را بر جانب داستانی تسلط دهد یا برعکس.احیانا در برخی منظومهها حالت تعادلی را میتوان سراغ کرد.این مسائل در مورد مثنوی پیچیدگیهای ویژهای دارد و تأمل در آنها راهگشای فهم ساختار کلی روایت مولانا خواهد بود.در کنار مسائل یاد شده در مورد مثنوی،میزان التفات راوی به محور دو سویه تمثیل تا استعاره و نیز اثر پذیری مثنوی از زبان تغزلی و قلندری اهمیتی خاص دارند.
خلاصه ماشینی:
"شما خشک زاهدان صومعهنشین خطایر قدسید،ازگرم روان خرابات عشق چه خبر دارید، سلامتیان را از ذوق حلاوت ملامتیان چه چاشنی؟درد دل خسته دردمندان دانند نه خوش منشان و خیره خندان دانند از سر قلندری تو گر محرومی سری است در آن شیوه که رندان دانند مرصاد العباد،ص 71منابع -پورنامداریان،تقی،در سایه آفتاب،سخن،1380 -توکلی،حمیدرضا،«جلوههای خواب از تجربه تا تمثیل در مثنوی»،فصنامه هنر،زمستان 1381،ش 54 -:«نشانهشناسی واقعه دقوقی»،مطالعات عرفانی دانشگاه کاشان،بهار و تابستان 1386،ش 5 -:«مثنوی،قصه دقوقی و روایت چند آوا»،فصلنامه هنر،بهار 1384،ش 62 -حسنزاده میر علی،عبد الله،عناصر شاعرانه در آثار فارسی احمد غزالی،سمنان،دانشگاه سمنان،1387 -خطیب فارسی،قلندرنامه،تصحیح و توضیح حمید زرین کوب،توس،1362 -ریاحی،محمد امین،بگشای راز عشق،سخن،1373 -شفیعی کدکنی،محمد رضا،غزلیات شمس تبریز،سخن،1387 -،قلندریه در تاریخ،سخن،1386 -،مفلس کیمیافروش،سخن،1372 -:«شکار معانی از صحرای بیمعنی»،مجله ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم تهران،س 9،ش 32 -شمس تبریزی،مقالات،تصحیح و تعلیق محمد علی موحد،خوارزمی،1369 -عطار نیشابوری،فرید الدین،تذکرة الاولیا،تصحیح رینولد الن نیکلسون،لیدن،1907،افست ایران،دنیای کتاب،چ 3،1370 -غزالی،احمد،مجموعه آثار فارسی،به اهتمام احمد مجاهد،دانشگاه تهران،چ 2،1370 -فرهادپور،مراد،«یادداشتی درباره زمان و روایت»،ارغنون،س 3،ش 9 و 10 -فروزانفر،بدیع الزمان،ماخذ قصص و تمثیلات مثنوی،امیر کبیر،چ 3،1362 -مرتضوی،منوچهر،مکتب حافظ،تبریز،ستوده،چ 3،1370 -مولانا جلال الدین محمد بلخی،کلیات شمس،با تصحیحات و حواشی بدیع الزمان فروزانفر،چ 2،امیر کبیر،1355 -،مثنوی معنوی،به تصحیح رینولد آلن نیکلسون،لیدن،مطبعه بریل،افست ایران،توس،1375 -،مکتوبات،به کوشش توفیق سبحانی،مرکز نشر دانشگاهی،1373 -میبدی،ابو الفضل رشید الدین،کشف الاسرار،ج 1 و 3،به سعی علی اصغر حکمت،امیر کبیر،چ 4،1361 -میهنی،محمد بن منور،اسرار التوحید،ج 1،مقدمه تصحیح و تعلیقات محمد رضا شفیعی کدکنی،آگاه،1366 -نجم رازی،مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد،تصحیح محمد امین ریاحی،علی و فرهنگی،چ 6،1374 -نظامی گنجهای،لیلی و مجنون،تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی،به کوشش سعید حمیدیان،نشر قطره،چ 7،1386 -نیشابوری،ابو اسحاق،قصص الانبیا،تصحیح حبیب یغمایی،بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1340 -همدانی،عین القضاة،نامهها،2 ج،به تصحیح احمد منزوی و عفیف عسیران،منوچهری،1362"