خلاصه ماشینی:
"درحالیکه بدون آشنایی و شناخت نحوۀ تحریراین ارقام و خطوط درهم و شکسته و در پارهای موارد بدون حرف ربط و صفحهگذاریموجود در مدارک به جا مانده از گذشته نمیتوان از اطلاعات منحصر در اسناد،کتابچهها و رسائل قدیمی بهره برد چگونه میتوان از دانشجوی مقطع کارشناسی ارشدیا دکتری رشتۀ تاریخ و سایر رشتههای علوم انسانی،که کمترین اطلاعی در این امورندارد،انتظار داشت به بررسی و تحقیق در اوضاع اقتصادی دورههای گذشتۀ ایرانبپردازد؟در کدام مدرسه یا دانشگاه به دانشجویان خواندن سیاق آموزش داده شده،ودر سراسر ایران چه تعداد از استادان و مدرسان فعلی دانشگاهها قادر به قرائت این نوعاسناد،که تعدادشان کم هم نیست،میباشند؟ از دیگر دستاوردهای ادبی گذشتۀ این قوم که جلوهای زیبا از ذوق،قریحه و اندیشۀایرانی بوده و متأسفانه طی 70 سال گذشته به دلایلی مورد بیتوجهی قرار گرفته است«ماده تاریخ»و«ماده تاریخسازی»میباشد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)عباس اقبال[4610-5] بدیع الزمان فروزانفر {Sآن را که خواندی استادگر بنگری به تحقیق#صنعتگری است اما طبع روان ندارد3S}با این همه ساختن«ماده تاریخ»با همۀ فراز و نشیبها در طی چند قرن بعد حتی دردورۀ بازگشت ادبی همواره مورد توجه سرایندگان قرار داشت به نحوی که در تواریخ وتذکرههای متعددی چون تذکرۀ نصرآبادی،تاریخ راقم سمرقندی معروف به تاریخ کثیره،مفتاح التواریخ تألیف تامس ولیم بیل و بهخصوص مواد التواریخ میتوان«ماده تاریخ»هایفراوانی مشاهده نمود.
گفتنی است که مؤلف مواد التواریخ هردو سرودۀ حافظ را در کتاب خود نقل کرده امادر مورد سرودۀ نخست چون توجهی به واژه پسین نداشته سال قتل ابو اسحاق را 757نقل کرده و در مورد سرودۀ دوم نیز بدون آنکه مأخذ را مشخص کرده باشد بیت نخسترا به شکل زیر ثبت کرده است: {Sبه روزگار الف از جمادی الاول#بسال ذال و دگر نون و زا علی الاطلاق8S}غلط بودن مصراع نخست نیاز به شرح نیست."