چکیده:
نماز، نخستین واجب الهی است که خداوند سبحان بر مردم مقرر داشته و فریضهای است که بیشتر از همه فرائض دیگر،باید آن را آموخت. نخستین عمل انسان است که در آن نظر میشود و نخستین چیزی است که از آن بازخواست میگردد،اگر مقبول افتد بقیه اعمال هم پذیرفته میشود و اگر رد شود،دیگر اعمال هم رد میشود. نماز ستون دین،استواری و سیمای آن است.جایگاه آن در دین، مانند سر در کالبد است و حکایت آن،حکایت ستون خیمه است. نماز،بهترین دستور دین، برترین اعمال و محبوب ترین آن ها نزد خدای سبحان،و برترین وسیله است که متوسلان برای نزدیک شدن به او بدان چنگ زده اند و معراج مومن است. نماز،شیطان را میراند،بر تکبر و سرکشی راه می بندد، از زشتی و ناپسندی باز میدارد،کبر و دیگر زنگارهای روح را می زداید،بدیها را میبرد.جان را پاک میسازد.در قرآن بارها با تعبیرات مختلف از اقامه آن سخن به میان آمده و در احادیث و روایات معتبر نیز روی این واجب مهم الهی بسیار تاکید شده است. در این مقاله بر آنیم تا با بررسی تفاسیر معتبر قرآنی و احادیث مربوط به آن،این فریضه مهم را به بحث بنشینیم
خلاصه ماشینی:
"آیت الله جوادی آملی در تفسیر موضوعی خود در رابطه با آیات فوق میفرمایند: انسان، فقیر محض و در همه ٔ امور نیازمند کمک است،از این رو استعانت برای او لازم و نسبت به وی کمال وجودی است و چون شؤون موجود نیازمند در شعاع هستی او قرار دارد و انسان نیز ربط محض و همه کارهای او وابسته است،متعلق آن استعانت،همه شؤون تکاملی اوست.
تذکر:در دومین آیه مورد بحث نیز به منشأ خشوع خاشعان اشاره شده،میفرماید: یاد مرگ و قیامت همه توان انسان را گرفته، قلب او را می لرزاند و وی را خاشع می سازد، زیرا همه غرورها و«من و ما» گفتنها از این روست که مرگ و عذاب قیامت از یادها رفته است وگرنه آنان که به حساب و میزان و بهشت و جهنم یقین دارند یا دست کم گمانش را می برند، و از حال احتضار و احوال قبر غافل نیستند، خاکسار و خاشع و دل شکسته شده، به نماز و استعانت از دعا و بکاء رو میآورند:الذین یظنون أنهم ملقوا ربهم و أنهم إلیه راجعون.
در آیه مورد بحث مخصوصا به مسلمانان انقلابی نخستین که دشمنان نیرومند و خونخوار و بی رحم از هر سو آنها را احاطه کرده بودند، دستور داده شده است که در برابر حوادث مختلف از قدرت و صبر و پایمردی کمک بگیرند، که نتیجه آن استقلال شخصیت و اتکاء به خویشتن و خود یاری در پناه ایمان به خداست و تاریخ اسلام این حقیقت را به خوبی نشان میدهد که همین اصل اساسی پایه اصلی همه پیروزیها بود."