چکیده:
نویسنده در این مقاله با مروری چند بر کتاب دستور زبان،ویژگی حروف یا نقش نماها را با نکات مشترک و متفاوت آنها برشمرده و تغییر، تحول و تنوع آنها را متذکر شده است.
خلاصه ماشینی:
"تعریف حرف ربط نیز در آن دستور چنین آمده:این«نقشنما»پیوند میان دو جمله را برقرار میسازد و بعضی از انواع آن برای پیوند دو واژه نیز به کار میرود و به سه گونه است: 1.
چهدر این رباط دو در چون ضرورت است رحیل رواق و طاق معیشت چه سربلند و چه پست (حافظ)(همان،ص 106) دکتر باطنی هم در(توصیف ساختمان (به تصویر صفحه مراجعه شود) دستوری زبان فارسی)در قسمت تکرار همپایه،توضیحی دربارهی حرف ربط دارد که البته ویرگول(،)را هم بدان میافزاید.
با«به»:به غیر،به وسیله،به استثنای با«از»:از نظر،از قبیل،از لحاظ با«در»:در برابر،دربارهی،در مورد با«بر»:براثر،براساس،برحسب با«با»:با وجود(109) در فرهنگ دستوری(محمد مهیار، ص 101)حرف اضافهی دوم نیز یاد شده است،که در فارسی دری کهن از آن استفاده میکردهاند،مثال:به شهری در از شام غوغا فتاد گرفتند پیری مبارک نهاد (بوستان سعدی) در این مثال«به»حرف اضافهی اول و «در»حرف اضافهی دوم است.
امروز اگر مراد تو برناید فردا رسی به دولت آبا بر چندین هزار امید بنیآدم طوقی شده به گردن فردا بر (سبک شناسی بهار،ج 3،ص 58) حرف نشانه:در دستور(انوری، گیوی)با این تعریف آمده است:حرفهایی که برای تعیین مقام کلمه در جمله میآیند و نقش آن را مشخص میسازند و عبارتاند از:(ا)،(ای)،(یا)،(رتـ)و(-) (ا):که به عنوان نشانهی ندا در آخر اسم به کار میرود؛مثال:دلا،معاش چنان کن که گر بلغزد پای فرشتهات به دو دست دعا نگه دارد (حافظ) (ای):نشانهی ندا در اول کلمه: ای خواجه نمیبینی این روز قیامت را...
دربارهی حروف ربط: در مقالهای از آقای مرتضی اسماعیلی (مجلهی رشد،دورهی بیستم،زمستان 85) حرف ربط«و»به عنوان پیوند بین«اتباع» نشان داده شده است؛مانند: هست و نیست،اسباب و اثاثیه، سروهمسر که«و»پیوند به ترتیب بین دو واژهی متضاد،مترادف و نامربوط ارتباط برقرار کرده است."