چکیده:
آسهآن از زمان تشکیل با چالشهای مختلفی برای همگرایی روبرو بوده است،ولی از اواخر دهه 1980،عوامل اجتماعی،اقتصادی،سیاسی،سازمانی و بین المللی به صورت نسبتا مساعد در راستای فرایند همگرایی این اتحادیه پیش رفته است.این اتحادیه با نرخ رشد 5/5 درصدی و نرخ تجارت درونمنطقهای 25 درصدی،یکی از مناطق پویای اقتصادی جهان محسوب میشود.عواملی چون امنیت نسبی منطقهای،تعامل سازنده با قدرتهای فرامنطقهای ذینفع در منطقه،وجود جذابیتهای لازم برای سرمایهگذاری خارجی و در پیش گرفتن سیاست دولت حداقلی،نقش مؤثری در شکوفایی اقتصادی منطقه داشته است.آسهآن بسترسازی مناسب برای همگرایی کرده و آثار این تلاش در دهه دوم هزاره سوم بیشتر نمایان میشود.مهمترین دستاورد آسهآن درمرحله سوم حیات خود،تدوین نقشه راه برای سال 2020 است.در سیامین سال تولد آسهآن(1997)،سران این اتحادیه سندی تحت عنوان«چشمانداز آسهآن برای 2020»را به امضا رساندند که نقشه راه آسهآن را تا سال 2020 نشان میدهد و طبق آن قرار است که آسهآن تبدیل به یک جامعه واحد از جهت امنیتی،اقتصادی و اجتماعی گردد.این مقاله با بررسی عملکرد 42 ساله آسهآن در پرتو نظریات همگرایی،به برنامههای پیش روی این اتحادیه تا سال 2020 بر اساس طرح مذکور میپردازد.این مقاله تحولات تاریخی و جغرافیایی آسهآن از آغاز تاکنون را مطالعه مینمایند.
خلاصه ماشینی:
"برای رفع این مشکل، کشورهای آسهآن در اوایل 1987،طرح چانهزنی بر سر کالاها به صورت گروهی (نه موردی)را مطرح کردند؛با این حال،به علت آنکه این کشورها بیش از آنکه به موضوعات اقتصادی بیندیشند در فکر حفظ وحدت سیاسی-امنیتی منطقه بودند لذا سیستم«ترتیبات ترجیحی تجاری»تا سال 1987 تنها 5 درصد از تجارت بین اعضا را در بر میگرفت(مرزوقی،1376:266).
در دهه 1980 هرچند منطقهگرایی از جهت افزایش مبادلات درونمنطقهای نتایج چشمگیر نداشت،ولی آسهآن با الگوبرداری از مدل توسعه اقتصادی ژاپن مبتنی بر اقتصاد بروننگر و جهتگیری به سمت افزایش صادرات،جذب سرمایههای خارجی و اصلاحات زیربنای اجتماعی در کنار اراده مصمم و مشترک نخبگان کشورهای عضو برای ایجاد ثبات داخلی و توسعه اقتصادی و برخورداری از سطح مناسب رشد جمعیت و همچنین منابع مادی و انسانی ارزان و درعینحال فراوان در کنار قابلیت تحسینبرانگیز نظمپذیری در کار و بهرهوری بالا،توانست به موفقیتهای بسیار در بسترسازی برای منطقهگرایی برسد.
اما اینکه انگیزههای سیاسی در ایجاد آسهآن نقش مهمی داشته است،«علی الاتاس»،وزیر خارجه اسبق اندونزی بخوبی آن را به شرح زیر بیان کرد: «در واقع،سیاست همزاد آسهآن بوده است و به دلیل همگرایی دیدگاه سیاسی 5 عضو پایهگذار آسهآن و اعتقاد مشترک نسبت به مهمترین اهداف ملیشان و چگونگی تحقق آن در شرایط متحول آسیای شرقی بود که آنها را وادار به تشکیل آسهآن کرده است»(همان).
ثبات سیاسی و اجتماعی،وجود منابع طبیعی فراوان و نیروی کار ارزان و دقیق، تعدیلات ساختاری و آزادسازی تجاری و مدیریت اقتصادی قوی در کشورهای عضو آسهآن،جذابیت زیادی برای سرمایهگذاران خارجی در این منطقه ایجاد نموده است."