چکیده:
جنگ گرچه پایمال شدن تمامی قواعد بین المللی را در بر دارد،خود دارای آدابی است که عدم رعایت آن موجب مسئولیت بین المللی برای ناقض شدن حقوق بشردوستانه میگردد.با وجودی که استفاده از سلاحهای شیمیایی سابقهای طولانی در تاریخ دارد،اما قراردادها و مقاولهنامههای بین المللی آن را خلاف اصول انسانی و حقوق جنگ تلقی کرده و طرفین درگیر در ستیز را به پرهیز از کاربرد این مواد و سلاحهای تشویق و وادار نمودهاند.نمونه برجسته چنین تعهدی در کنوانسیون ممنوعیت سلاحهای شیمیایی ایجاد شده است که دستاورد سیصد سال تلاش برای رهایی انسانها از رنجهای غیرضروری ناشی از جنگافزارهای شیمیایی مصداق دارد.لذا این کنوانسیون که پس از فجایع ارتکابی رژیم بعث عراق در جنگهای داخلی و جنگ تحمیلی بر ایران تدوین گردید را میتوان تنها نتیجه مثبت این رویدادها برای بشریت در نبردهای بین المللی آینده قلمداد نمود. نظر به اهمیت این موضوع هم از جنبههای حقوقی و هم انسانی،در این نوشته تلاش کردهایم خلاصهای از آنچه را که برای شناخت سلاحهای شیمیایی لازم است ارائه دهیم.
خلاصه ماشینی:
"52 بنابراین؛اولین توافق عمومی مربوط به سلاحهای شیمیایی منجر به صدور اعلامیه مورخ 92 ژوئیه 9981 در کنفرانس صلح لاهه شد،که به امضای 61 دولت رسید و با تأکید بر ممنوعیت عرفی مبتنی بر تعهد متقابل،برخی از ابزارهای جنگی که رنجهای غیرضروری ایجاد مینمایند،در ماده 32 آن"استعمال پرتابشوندههایی که یگانه کاربرد آنها نشر گازهای خفهکننده یا زیانآور است»ممنوع شده است.
62 دولتهای شرکتکننده در کنفرانس دوم لاهه،در ماده 22 بر این نکته اساسی توافق کردند که«حق دولتها در استفاده از ابزار آسیب رساندن به دشمن،نامحدود نیست»از اینرو در ماده 32 مقررات ناظر بر حقوق جنگ و عرف جنگ زمینی لاهه در 7091 نیز بر ممنوعیت مواد و سلاحهای سمی و گلولهها و ابزارهای جنگی که درد و رنج بیش از حد ایجاد میکنند،تأکید نمودند.
بلکه،براساس مواد این معاهدات دولتهای عضو متعهد شدهاند که هرگز و در هیچ شرایطی اقدامات منع شده به شرح مندرج در ماده 1 را انجام ندهند: الف)توسعه،تولید،اکتساب به هر طریق،انباشت یا نگهداری سلاحهای شیمیایی،یا انتقال مستقیم و غیرمستقیم آنها به دیگران، ب)به کار بردن سلاحهای شیمیایی، ج)زمینهسازی برای هرگونه آمادگی رزمی با هدف کاربرد سلاحهای شیمیایی، د)کمکرسانی،تشویق یا ترغیب دیگران،به هر شکل ممکن برای درگیر شدن در فعالیتهایی که در این کنوانسیون برای اعضا ممنوع شده است.
Schindler 259-60 مجمع عمومی حداقل یکبار دیگر نیز در قطعنامه شماره 8133 مصوب 41 دسامبر 4791،در مورد حمایت از زنان و کودکان در شرایط وخیم و جنگهای مسلحانه،استفاده از سلاحهای شیمیایی و باکتریولوژیک را در جنگ نقض شدید پروتکل 5291،کنوانسیونهای 9491 ژنو و اصول حقوق بشردوستانه بین المللی دانسته و دولتها را به مراعات آنها ملزم نموده بود(962-07)."