چکیده:
شرایط اخیر بازار نفت،تحلیلگران را با چالشهای جدی در نحوه تحلیل تحولات قیمت نفت و دلایل آن مواجه نموده است.آنها از دیدگاههای تغییر ساختاری،رفتار دورهای و سفتهبازی به موضوع پرداختهاند.ریشه این چالشها در تحول اثرگذاری عوامل بنیادی بر قیمت نفت جستجو میشود.مصادیق آن میتوان به تولید اوپک اشاره نمود که در دهه 90 میلادی بهطور کارا اهداف قیمتی سازمان اوپک را تأمین میکرد،در حالیکه در سالهای اخیر توانایی لازم برای کنترل قیمت را از دست داده است.همچنین رابطه بین قیمت نفت خام و سطح ذخیرهسازی تجاری نیز دگرگون شده است.در این مطالعه به منظور بررسی تحول رابطه بین عوامل بنیادی،از مدلهای اقتصادسنجی بهره گرفته شده است. نتایج نشان میدهد ظرفیت ما زاد تولید اوپک در سالهای اخیر(بعد از 2003)I ضمن تأثیر بر رابطه ذخیرهسازیها روی قیمت نفت نقش مهمی را در بازار نفت به عهده داشته است؛درحالیکه تا قبل از آن تاریخ چنین تأثیری مشاهده نمیشود.بنابراین اوپک که برمبنای سطح ذخیرهسازیها،سهمیه اعضا را تعیین و بر این مبنا اهداف قیمتی را دنبال مینمود دیگر قادر به انجام دادن آن نیست؛چرا که در حال حاضر ظرفیت تولید این ابزار را تحت شعاع قرار داده و نه تنها آنرا خنثی نموده بلکه در جهت معکوس،قیمتها را هدایت مینماید.لذا اوپک در جهت کنترل قیمت نفت از طریق تعیین سهمیه با دو رویکرد متضاد از طریق تغییر در ذخیرهسازی و ظرفیت ما زاد تولید روبهروست که در شرایط فعلی نقش دومی شاخصتر مینماید.
خلاصه ماشینی:
"این امر نشان میدهد که روابط بین قیمت و سطح ذخیرهسازیها دگرگون شده و یا اینکه تحت تأثیر متغیرهای دیگر و بهخصوص ظرفیت ما زاد تولید اوپک قرار گرفته است.
تخمین برگشتی ضریب متغیر ذخیرهسازیها (به تصویر صفحه مراجعه شود) در جهت بررسی بیشتر رابطه بین قیمت نفت خام و متغیرهای ذکر شده و تحول ارتباط آنها در قبل و بعد از 2003 از روش1 ARDL جهت برآورد روابط بلند مدت و کوتاهمدت استفاده شده است.
***معنیدار در سطح 01/0 درصد تفاوت نتایج دو مدل در تخمین ضریب ذخیرهسازیها در بلند مدت از یک طرف و عدم تفاوت در رابطه برآوردی در کوتاهمدت میتواند دلالت بر این امر باشد که تغییر در ذخیرهسازیها به جای ذخیرهسازیها اثرگذار بر قیمت است و در سالهای قبل به دلیل وجود ظرفیت ما زاد تولید بیش از 3 میلیون بشکه رابطه بلند مدت بین قیمت و ذخیرهسازیها ایجاد شده بود که با کاهش ظرفیت ما زاد مذکور این رابطه از میان رفته است.
Likelihood ratio ضریب همبستگی بین قیمت نفت و دیگر متغیرها در دو بازه زمانی 2003-1991 و 2007-2003 نشان میدهد روابط بین قیمت و سطح ذخیرهسازیها دگرگون شده و یا اینکه تحت تأثیر متغیرهای دیگر و بهخصوص ظرفیت ما زاد تولید اوپک قرار گرفته است.
در برآورد مدل قیمت نفت روی این متغیرها با وجود یک رابطه بلند مدت بین آنها و تخمین ضرایب برگشتی،متغیر ظرفیت ما زاد تولید اوپک از سال 2003 نقش مهمتری را بر افزایش قیمت نفت نشان میدهد در حالیکه ذخیرهسازیها که در سالهای قبل از 2003 نقش عمدهتری را بر قیمت داشته از این سال به بعد تنزل اثرگذاری داشته است."