خلاصه ماشینی:
اگر چه همه اینحرکتها، ابزارها و پیشرفتها در مقابلعظمت امر استنباط حکم خدا از منابعاسلامی یا به عبارت دیگر درک متونقرآن و حدیث ناچیز است ولی میتواندر صورت به کارگیری درست آنها بهنتایجخوبی دستیافت.
در این مقاله سعی شده است قبلاز بیان برخی از تکنیکها و معرفی ابزار،ابتدا به تشریح صورت مسئله و بیان ابعادآن پرداخته شود و سپس با معرفی مدلیجامع جهت تسهیل امر مورد نظر گامیمؤثر برداشته شود.
در توضیح این امر باید گفت کهبه طور کلی به کارگیری ابزار وتکنیکهای هوشمند زمانی امکانپذیراست که دانشها و روشهای استنباط کهتوسط فقها به کار میرود به نحویبهصورت قابل فهم برای کامپیوترهادرآمده و توسط آنها به کار گرفته شود.
به طور کلی ایجادپایگاههای دانش و استفاده از تکنیکهایهوش مصنوعی جهت اعرابگذاریمتون، تشخیص صحت و سقم احادیث واسناد، یافتن طبقات راویان، ریشهیابیلغات، تفسیر لغات در متن، محاوره باماشین و کسب اطلاعات مورد نیاز و نهایتادرک متن و استنباط حکم بر اساسمکانیسمهای استنتاج و استدلال نیاز بهیک دید واحد و یک مدل جامع دارد،زیرا که هدف تمام این فعالیتها تنهااستنباط درست و بجا از منابع و متونمیباشد.
به طور مثال ممکن استموضوعی به واسطه شرایط اقتصادی و یافرهنگی یک شخص در زمانی (اگر فرضکنیم دانش او ثابت است) بهتر یا کمتر اززمان دیگر قابل درک باشد.
از طرف دیگر اگر دانش شنونده همدر طول زمان تغییر کند یا از اولویتمتفاوتی برخوردار شود آنگاه میزان درکو قدرت بیان نیز متفاوت خواهد بود.
بنابر این ویژگیهای درونی شنونده یاگوینده نیز کاملا در تعیین میزان درک وبیان مؤثر است.
بنابر این مشخصات شنونده و گوینده نیزدر میزان درک و بیان بسیار مؤثر است.