خلاصه ماشینی:
این فرهنگ، چندان با تحفةالاحباب اوبهی همانندی دارد که در نگاه نخست، تحریری دیگر از آن کتاب به نظر میآید؛ اما با تأملی بیشتر و دقتی تمامتر معلوم میگردد که چنین نیست و این هردو، فرزندان توأمان یک اصلند و آن اصل ـ که شاید باز نمانده باشدـ بر لغت فرس اسدی (چند تحریر) و معیار جمالی و صحاحالفرس و احیانا بعض منابع دیگر مستند بوده است.
اما درباب یادداشتهایی که به ذیل این کلمات تعلیق گردیده و بدین فرهنگنامه بازمیگردد، اشارتی در بایست است: نویسنده این سطور چندی پیش توفیقی یافت تا با یکی از متون کهن پارسی برخی دوستان بزرگوار سزاوار طبع و انتشار آمد و نویسنده نیز بدان رضا داد؛ اما چون تنظیم و تنسیق همه آن مسودات در فرصتی تنگ میسر نبـود، در این فرصت تنهـا به نشر آنچـه به فرهنگ سپهسالار راجع است، بسنده کرد.
در حاشیه فرمودهاند: «چابک به معنی زیبا نیست» و ظاهرا هست؛ فرخی گفته است: همواره این سرای چو باغ بهشت باد از رومیان چابک و ترکان نازنین (15) و حافظ سروده است: حاشیه: 12) شاهنامه فردوسی، براساس چاپ مسکو، به کوشش دکتر سعید حمیدیان، تهران، نشر قطره، 1373، جلد سوم، ص286.
شاید بیت ذیل که در شماری از نسخ اصیل قدیم شاهنامه آمده، شاهد صحت ضبط متن باشد: ز دیده بیامد به درگاه رفت زمانی به اندیشه بر زین بخفت (20) یا این بیت ناصرخسرو: مرد خردمند مرا خفته کرد زیر نکوپند بخروار خویش (21) 106/1 : مراستاد او را بر خویش خواند ز بیگانگان جای بر دخت ماند این بیت را مؤلف، شاهد واژه «دخت» به معنی «دختر» آورده است!