چکیده:
عواملی که میتوانند رابطه انتساب را در قتل در حکم شبه عمد قطع نمایند، به دو دسته:1-قوه قاهره 2-خطای بزهدیده تقسیم میشوند.قوه قاهره در صورتی رابطهء انتساب را میگسلد که؛خارجی،غیرقابل پیشبینی،غیرقابل دفع و احتراز وبه کسی نیز منتسب نباشد.مقنن در شرایطی از بزهدیده(مقتول) حمایت نمیکند که؛اولا-از ناحیهء متهم تخلفی صورت نگیرد.ثانیا-تقصیر بزهدیده(مقتول)علت تامه وقوع حادثه باشد.در چنین فرضی،با برائت متهم از مسؤولیت جزایی،ضمان عاقله نیز منتفی میگردد،زیرا که ضمان عاقله در صورتی تحقق مییابد که صدمه منتسب به متهم باشد،در حالی که با احراز تقصیر مجنی علیه رابطهء سببیت با متهم قطع میگردد.
خلاصه ماشینی:
"1-2-عدم تخلف متهم باوجود شرایط ذیل،متهم مقصر نخواهد بود: الف-تدابیر لازم در جهت جلوگیری از وقوع حادثه اتخاذ نماید:در این خصوص تبصره(2)ماده(95)قانون کار مقرر میدارد:«چنانچه کارفرما یا مدیران واحدهای موضوع ماده(85)این قانون برای حفاظت فنی و بهداشتی کار وسایل و امکانات لازم در اختیار کارگر قرار داده باشند...
گلپایگانی(ره)سؤال شده است که رانندهء ماشین سواری در داخل خیابان شهر با سرعت مجاز در حرکت است،دو کودک باهم بازی میکنند ناگهان یکی با عجلهء بسیار خود را به زیر ماشین این راننده میاندازد به حدی که راننده هرگز قادر نیست و نمیتواند را کنترل کند،کودک زیر ماشین تلف میشود در این صورت آیا دیه بر اوست یا بر اوست یا بر عاقله و یا بر هیچکدام پاسخ دادهاند:«با فرض آنکه بچه خودش را جلو ماشین انداخته و راننده هم هیچگونه قدرتی برای جلوگیری نداشته و مراعات احتیاط در سرعت متعارف شهر را نموده باشد کسی ضامن نیست ولی اگر ورثهء مقتول در این امور مدعی راننده باشند محتاج به مرافعهء شرعیه است.
» (17)-ماده 342 قانون مجازات اسلامی مقرر میدارد:«هرگاه کسی یکی از کارهای مذکور ماده 339 را در منزل خود انجام دهد و شخصی را که در اثر نابینایی یا تاریکی آگاه به آن نیست به منزل خود بخواند عهدهدار دیه و خسارت خواهد بود و اگر آن شخص بدون اذن صاحب منزل یا با اذنی که قبل از انجام عمل مذکور از صاحب منزل گرفته است وارد شود و صاحب منزل مطلع نباشد،عهدهدار هیچگونه دیه یا خسارت نمیباشد."