چکیده:
در ایران،موقوفات بسیاری وجود دارند که توسعه نیافتهاند.این امر باعث شده از توان بالقوهی بخش وقف برای بهبود رفاه جامعه،به صورت کارآ استفاده نشود.یکی از دلایل این امر را میتوان به نبود منابع مالی کافی در اختیار سازمان اوقاف و امور خیریه نسبت داد. سازمان اوقاف و امور خیریه برای توسعه و بازسازی موقوفات نیاز به سرمایه دارد.استفاده از روشهای تأمین منابع مالی نوین در توسعهی موقوفات راهی متناسب با تحول اوضاع زمان و مکان برای استفاده از ظرفیتهای بالای وقف است.یکی از این روشهای تأمین سرمایه، مشارکت دادن سرمایهگذاران،از طریق انتشار اوراق منفعت است.
در این مقاله،پس از بررسی روشها و منابع سنتی و نوین تأمین مالی در توسعهی موقوفات، به ضرورت استفاده از اوراق اسلامی به عنوان یک روش نویت تأمین مالی اشاره میشود. سپس در ادامه،الگوی انتشار اوراق منفعت به عنوان یکی از روشهای نوین تأمین مالی در توسعهی موقوفات ارایه خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"بر این اساس،در ادامهی مقاله الگویی ارایه خواهد شد که با استفاده از این نوع اوراق کار میکند و برای تأمین مالی در وقف کاملا مناسب است.
تصویر معاملهی اوراق بهادار منفعت،در بازار اولیه،بر اساس قرارداد اجاره نسبت به منافع داراییهای بادوام هیچ مشکل فقهی ندارد؛اما نسبت به واگذاری خدمات-به ویژه،نسبت به مواردی که خدمات ارایه شده ترکیبی از انواع اعیان،منافع و امتیازات است-بر اساس قرارداد اجاره محل بحث است؛برای مثال شرکتی زیارتی که مجموعهای از اعیان،منافع و امتیازات را به صورت غدا،اسباب سفر،بلیط هواپیما، اقامت در هتل،بلیط اتوبوس و استفاده از اعتبار شرکت را یکجا،در مقابل مبلغ معلوم به مشتری واگذار میکند،مشکل میتوان آن را در قالب قرارداد حقوقی اجاره گنجاند؛ البته در مواردی که اعطای اعیان در کنار استفاده از منافع به صورت فرعی و تبعی است (مانند ارایهی آب آشامیدنی،صابون و شامپو برای استحمام در هتلها)میتوان قرارداد را اجاره و آن موارد را از لوازم عرفی یا از باب شرایط ضمن عقد اجاره قلمداد کرد.
این پرداختها برای سازمان اوقاف و امور خیریه درآمد محسوب میشود و برای تأمین مالی هزینههای نگهداری و عملیات طرح نوع اول استفاده میشود؛همچنین میتواند برای آماده کردن منابع انسانی مورد نیاز طرح نوع دوم به کار رود(مانند پزشکان و معلمان).
ممکن است سازمان اوقاف و امور خیریه نیز از طریق خرید اوراق منفعت یا از طریق الگوهای سرمایهگذاری دیگر (مثل سرمایهگذاری مشارکتی یا سرمایهگذاری مضاربهای)در تأمین مالی طرح نوع دوم مشارکت کند(نمودار 2.
در این مورد نقش اوراق منفعت به عنوان یک ابزار مالی اسلامی مهم است و میتواند در زمینهی افزایش وجوه برای طرح نوع دوم(وقف منفعت)مطرح شده،در بالا مناسب باشد."