چکیده:
در این پژوهش پیدایش و تحول کتابخانههای عمومی ایران در مقایسه با جنبش کتابخانههای عمومی در کشورهای امریکا و انگلیس(به لحاظ تاریخی)و همچنین رهنمودهای ایفلا و یونسکو مورد بررسی قرار گرفته است.مهمترین یافته پژوهش حاضر این است که جنبش کتابخانههای عمومی ایران مانند کشورهای پیشگام در این راه یعنی آمریکا و انگلیس،توسط مردم و روشنفکران شکل گرفت.اما در ایران بر عکس کشورهای آمریکا و انگلیس قوانین روز به روز از مشارکت مردم و کتابداران در امور کتابخانههای عمومی کاسته و باعث برخی مشکلات و نارساییها شده است.یکی دیگر از یافتههای این پژوهش این است که چارچوب قانونی و مالی کتابخانههای عمومی کشور ایران نیز هماکنون با رهنمودهای ایفلا و یونسکو در سال 2001 همخوانی چندانی ندارد.و به دلیل عدم توجه به نیازهای محلی،کودکان و گروههای خاص،کتابخانههای عمومی ایران از کارکردها و ماهیت و رسالت اصلی خود دور شدهاند.بنابراین به نظر میرسد قوانین مربوط به کتابخانههای عمومی ایران نیاز به بازنویسی دارد،به گونهای که مشارکت مردم از طریق شوراهای محلی و متخصصان علوم کتابداری و اطلاعرسانی پررنگتر شود.مقالهی حاضر علاوه بر ارائه یافتههای پژوهش،میتواند مقدمهای برای تحقیقات کیفی و تاریخی بیشتر در این زمینه باشد.
خلاصه ماشینی:
"یکی دیگر از یافتههای این پژوهش این است که چارچوب قانونی و مالی کتابخانههای عمومی کشور ایران نیز هماکنون با رهنمودهای ایفلا و یونسکو در سال 2001 همخوانی چندانی ندارد.
پرسشهای پژوهش 1-عوامل و عناصر شکلدهندهی کتابخانههای عمومی در ایران چه بودهاند؟ 2-قانون نحوهی تأسیس کتابخانههای عمومی در سال 1382 با قانون کتابخانههای عمومی در تمام شهرها در سال 1344 چه تفاوتهایی دارد؟ 3-تحولات سیاسی،اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی تا چه میزان روی تحولات در نظام کتابخانههای عمومی نقش داشته است؟ 4-چارچوب قانونی و مالی کتابخانههای عمومی در کشور ما تا چه اندازه با رهنمودهای ایفلا/یونسکو همخوانی دارد؟ 5-کتابخانههای عمومی ایران چه تفاوتها یا تشابههایی با کشورهای پیشگام جنبش کتابخانههای عمومی(آمریکا و انگلیس)دارند؟روش پژوهش در پژوهش حاضر از روش تاریخی برای ترسیم پیدایش و توسعهی کتابخانههای عمومی در ایران و منابع کتابخانهای شامل قوانین،گزارشها و اسناد و مدارک برای بحث دربارهی ظرائف تحولات ساختاری کتابخانهها مورد استفاده قرار گرفته است.
بنابراین کتابخانههای عمومی در کشور ما از نظر نحوهی ادارهی ملی و نبود اختیارات محلی،کمبود بودجه،هیئت نظارت دخیل در کارهای روزمره(نه سیاستگذاری)و روشن نبودن آنها برای انجمنها و مردم محلی و دخالت ندادن آنها در امور این کتابخانهها و کمبود نیروی انسانی متخصص،با معیارهای جهانی(ایفلا و یونسکو)فاصله دارند.
-هرچند سال یکبار جلسهای با حضور دبیران انجمن کتابخانهی شهرها تشکیل شود و آنها اعضای هیأت امنای نهاد کتابخانههای عمومی کشور را از بین خود و چند تن از دانشمندان و متخصصان کتابداری و رشتههای مرتبط دیگر مانند مدیریت و ارتباطات و..."