چکیده:
در روند انقلاب مشروطه در ایران، عوامل داخلی و خارجی فراوانی نقش داشته است. این مقاله در پی بررسی نقش امپراتوری عثمانی در تحولات مشروطهخواهی ایران است. امپراتوری عثمانی هم در زمینهسازی فکری انقلاب مشروطه در ایران اثر گذار بود و هم در فرایند وقوع آن از طرق مختلف نقش آفرینی کرد. بخشی از این اثر گذاری به مقدّم بودن این دولت در امر اصلاحات سیاسی و اجتماعی باز میگردد که موجب تبعیت اصلاح طلبان ایران از تحولات آن دولت میشد. بخشی دیگر به تعاملات و رقابتهای دایمی دو دولت و بخشی از آن هم به حضور پررنگ ایرانیان از اصناف و طبقات مختلف در امپراتوری عثمانی باز میگردد که بالطبع موجب تاثرپذیری آنان از تحولات آن سرزمین میشد.
خلاصه ماشینی:
"56به نظر کسروی علت موفقیت انجمن این بود که در عثمانی نیز در آن زمان آزادیخواهان پیروز شده بودند و به دلیل برقراری مشروطه در آنجا هیچگونه ممانعتی در برابر آنان وجود نداشت.
رسائل مشروطیت و انقلاب مشروطه بعد دیگری تأثیرگذاری امپراتوری عثمانی،برخی رسائل مشروطه است که نویسندگان در آنها بین ایران و امپراتوری عثمانی مقایسه میکردند و به دلیل پیشرفت عثمانی،دولت ایران را برای ایجاد اصلاحات تحت فشار قرار میدادند.
69علاوه بر این از تحولات ایران تا حدی واهمه داشتند،بهطوری که پیش از بین رفتن اختناق عبد الحمید،چنان سانسور شدیدی بر مطبوعات عثمانی اعمال میشد که مردم آن کشور از حوادث جنبش مشروطهخواهی و اعلان فرمان مشروطه در اوایل اوت 1906 بیاطلاع مانده بودند،اما خبر تخریب مجلس اول و برچیده شدن مشروطه در آنجا منتشر شد ولی به قول تقیزاده مردم عثمانی نفهمیدند که کدام مجلس برانداخته شده است.
75از همین رو آزادیخواهان چندان نمیتوانستند در سفارت عثمانی احساس امنیت کنند،چون دولت عثمانی ضعیفتر از آن بود که بتواند حریم امن مطمئنی برای متحصنان به وجود بیاورد،چون به گفته روزنامه اخبار مشروطیت،بعد از گرفتن مجلس،سفیر عثمانی با دولت همراهی کرد و متحصنان را از سفارت خارج کرد و به آنان گفت که اگر شما مشروطه میخواهید،شاه اعلان کرده است که بعد از سه ماه مشروطیت برقرار خواهد شد و اگر تأمین میخواهید به شما بلیت تأمین میدهم.
در واقع ایران بعد از مشروطه از هر طرف در معرض مداخلۀ نیروهای خارجی قرار داشت و آغاز جنگ جهانی اول امپراتوری عثمانی را هم بهطور ویژهای به این کشور اضافه کرد."