چکیده:
پاییز 1383 زمانی که از یکسو،بحران هستهای ایران به اوج خود رسیده و از سوی دیگر، عراق بهسمت جنگ داخلی شتاب گرفته بود،ملک عبد الله دوم-پادشاه اردن-ادعا کرد: نتیجهء اصلی جنگ در عراق،شکلگیری یک«هلال شیعی»تحت سلطه ایران بوده است. چند ماه بعد در سپتامبر سال 2005 میلادی،وزیر خارجه عربستان سعودی در سفر به آمریکا از نگرانی دولت متبوعش در مورد آن چیزی که وی آن را«تحویل عراق به ایران» در نتیجهء حملهء آمریکا به این کشور نامید،سخن راند.سپس در ماه آوریل 2006 میلادی، رئیس جمهور مصر در مصاحبه با شبکه العربیه،ضمن این ادعا که بیشتر شیعیان ساکن کشورهای عربی به ایران وفادارترند تا کشور خود،مدعی شد شیعیان عراق تحت نفوذ ایران قرار دارند.این مقاله ضمن بررسی ادعاهای مربوط به شکلگیری هلال شیعی،به دنبال پاسخ به این«پرسش»اصلی است که ایده و مفهوم هلال شیعی چه فرصتها و تهدیدهایی برای ایران،اعراب و آمریکا ایجاد کرده است؟«فرضیه»مقاله این است که ایده شکلگیری هلال شیعی،یک.برای ایران،امکان موازنه قدرت آمریکا در خاورمیانه و تضعیف تهدید آن همراه با زمینههای تبدیل این کشور به قدرت برتر منطقه را فراهم میسازد،هرچند میتواند درگیری درون اسلامی که برخلاف دیدگاه پان اسلامیسم ایران است،را تشدید نماید،دو.برای کشورهای عربی،امکان جلوگیری از قدرتگیری ایران همراه با جلب توجه آمریکا به تهدید ایران بهجای مشکلات داخلی این کشورها را فراهم میسازد،هرچند میتواند موجب بیثباتی منطقهای ار یکسو و تقویت اسرائیل از سوی دیگر و در نتیجه تضعیف هرچه بیشتر جهان عرب گردد،و سه.برای آمریکا،تشدید فشار بر ایران و امکان تغییر رژیم در این کشور که هدف اصلی آمریکاست را تسهیل میکند،هر چند میتواند موجب بیثباتی منطقه به صورتی کنترلناپذیر از یکسو و تشدید مقاومت اسلامی در مقابل آمریکا و اسرائیل از سوی دیگر،گردد.
خلاصه ماشینی:
"در همین راستا،بعد از اشغال عراق در سال 3002 میلادی،برخی سران عرب شکاف ایدهای میان شیعه و سنی را به شکاف ژئوپلیتیک ارتقا داده و معتقد به شکلگیری ژئوپلیتیک شیعه در تقابل با دنیای سنی(ژئوپلیتیک سنی)شدند و چنین ادعا کردند که جمهوری اسلامی ایران به عنوان قویترین کشور شیعی به دنبال استفاده از خیزش شیعه در منطقه در راستای پیشبرد اهداف و منافع ملی خود است.
در ارتباط با ادعای شکلگیری هلال شیعی به رهبری ایران در منطقه که توسط سران کشورهای عربی محافظهکار،نومحافظهکاران آمریکایی و اسرائیلیها مطرحشده، ایران از یکسو،طرح شکلگیری هلال شیعی را به عنوان توطئهای علیه منافع خود قلمداد کرده است و سعی میکند با آن مقابله کند؛از سوی دیگر،ایران تلاش خواهد کرد تا با استفاده از قدرتگیری شیعیان در منطقه به عنوان یک اهرم به موازنهء تهدیدهای آمریکا بپردازد و قدرت خود در منطقه را تثبیت کند؛به عبارت دیگر،ایران- کشور و دولتی اسلامی-هرچند با ایده و طرح شکلگیری هلال شیعی مخالف است، از آن در جهت موازنهء تهدید آمریکا از یکسو(ضد هژمونی)،و تثبیت قدرت و جایگاه خود در خاورمیانه(هژمونی)از سوی دیگر،استفاده میکند.
براین اساس،آمریکا معتقد است میتواند دولتهای عربی به ویژه عربستان سعودی و مصر را راضی کند که دولت کنونی نوری المالکی در عراق را به رسمیت شناسند؛زیرا از دید دولت بوش،بیثباتی در عراق موجب میشود نفوذ ایران گسترش یافته و شکلگیری بلوک شیعی تهدید جدی برای جهان عرب سنی باشد."