چکیده:
نقد کاربردی کارکردهای بسیاری در امور عملی آفرینش و گسترش هنرها از یکسو و غنای بنیانهای نظری و علمی هنرها از سوی دیگر دارد.در پژوهش حاضر پس از بررسی عوامل شکلدهندهء یک اثر موسیقی،به مطالعه موردی نقد یک اثر موسیقی ایرانی با بهرهگیری از مبانی و اصول طرحشده پرداخته میشود.از نظر روششناسی،این مطالعه پیوندی بین دو حوزهء آهنگسازی و روانشناسی برقرار میکند.نتایج بهدستآمده نشان میدهد،زمینهء قبلی اجتماعی و آموزشی در درک پارهای از عوامل شکلدهندهء موسیقی تأثیر قابل ملاحظهای دارد،حال آنکه در عوامل دیگر،تأثیر چندانی ندارد.به عنوان مثال،میزان توقع گروه نوازندگان ایرانی مورد آزمایش در این مطالعه از غنای ملودی قطعه،بیشتر از میزان آن در نوازندگان سازهای غربی مورد آزمایش است؛اما چنین تفاوتی،در ادراک عبارات موسیقی بین دو گروه دیده نمیشود.
در این میان نقد ساختاری به شیوههای سنتی آن،مبتنیبر جهانبینی و ارزشهای منتقد و دایرهء زیباییشناسی اوست.در شیوهء مورد استفاده در این مقاله،این مسئله با سنجش ساختار ظاهری1 قطعه از نظر علوم موسیقیشناسی با مطالعات علم روانشناسی و تحقیق میدانی در دو جامعهء آماری و ترکیب آن تا حدودی برطرف میشود.
خلاصه ماشینی:
"23 نمونهء زیر نشان میدهد چگونه تناسب کوتاهی و بلندی هجاهای شعر فارسی قابل تبدیل به ارزشهای کششی موسیقی است:(تصویر 10) (به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر 10.
سؤالات بخش مطالعهء موردی به همراه بررسی نتایج نظرسنجیها (به تصویر صفحه مراجعه شود) از آنجا که نوازندگان سازهای غربی بیشتر با گونههایی از موسیقی در تماس هستند که ملودی در آنها نسبت به موسیقی آسیای غربی بهویژه ایران دارای غنای کمتری است.
باوجوداین، انتخاب گزینهء دوم و سوم توسط اغلب شرکتکنندگان در این مطالعه نشان میدهد که آهنگساز در زمینهء استفاده از ابزار تکرار ملودی موفق عمل کرده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج حاصل از بررسی چگونگی درک عبارات نشان میدهد که هردو گروه،بدون سختی قادربهدرک ساختمان عبارت و همچنین برقراری ارتباط بین آنها بودهاند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) آهنگساز میتواند همزمان از یک یا چند عامل برای ایجاد مرز بین عبارات و یاری رساندن به شنونده در درک آنها استفاده نماید.
ترسیم و بهرهبرداری از گسترهء صوتی به عوامل زیادی بستگی دارد که مهمترین آنها عبارتاند از: بستر فرهنگی که موسیقی در آن شکل میگیرد و سبک (به تصویر صفحه مراجعه شود) شخصی آهنگساز.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نتیجه و بحثاگرچه نظام ارائهشده در این مقاله برای نقد یک اثر موسیقی بر پایهء ساختار ظاهری آن،بنیانهای اولیهء خود را از شیوههای مبتنی بر نقد فرمال گرفته است و در این زمینه ولادمیر پراپ24روسی کلود لوی استراوس25فرانسوی سازوکار اینگونه از نقد را تحت عنوان نقد ساختارگرایانه در نقد ادبی و به طبع آن در زبانشناسی ساختاری استفاه کردهاند،اما مطالعهء حاضر از دو جنبه حائز اهمیت است."