چکیده:
از برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و به ویژه در برنامه چهارم توسعه کشور، دولت به اهمیت و نقش اساسی رشد بهره وری کل عوامل تولیدی (TFP) در ارتقای تولید ناخالص داخلی(GDP) و وضعیت اقتصادی کشور توجه نموده و تلاش برای محاسبه و زمینه سازی برای رشد آن را از طریق بهبود وضعیت شاخص های جزیی عملکرد آغاز نموده است. اما محاسبه صرف TFP نتیجه کاربردی چندانی در بر نخواهد داشت و بی شک برقراری ارتباط میان TFPمحاسبه شده و شاخص های جزیی عملکرد ضروری است که تاکنون هیچ یک از وزارتخانه های دولتی موفق به انجام آن نشده اند. بدین روی، در این پژوهش به بررسی این ارتباط در شرکت نفت فلات قاره ایران - که یکی از شرکت های اصلی تولیدکننده نفت و گاز در ایران است - در دو حوزه اصلی شاخص های جزیی عملکرد نیروی کار و سرمایه - که بازوهای اصلی در هر شرکتی هستند - در سال های 1376 تا 1385 از طریق مدل های اقتصادسنجی و آماری می پردازیم. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش، روش سولو با تابع تولید کاب - داگلاس خواهد بود که از سوی ارگان های ذیربط نظیر سازمان بهره وری آسیایی و سازمان ملی بهره وری ایران مناسب تشخیص داده شده است؛ ولی علاوه بر آن به منظور مقایسه نتایج حاصل از روش اصلی و افزایش ضریب اطمینان درستی نتایج از مدل کندریک نیز استفاده می کنیم. مشاهده خواهد شد که در هر دو روش، نتایج تقریبا یکسانی به دست می آید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در شرکت مورد مطالعه، تاثیرگذارترین شاخص جزیی عملکرد مطالعه شده بر TFP، شاخص نسبت ستاد و صف است که نشان دهنده اهمیت بالای سازماندهی و ارایه نمودار سازمانی مناسب در شرکت یاد شده است. پس از آن، به ترتیب شاخص های تجربه و تخصص، تعداد تکنولوژی مورد استفاده در بهره برداری از مخازن و در نهایت درجه آموزش دیدگی نیروی انسانی بیشترین تاثیر را برTFP شرکت داشته اند.
Since the Third Economic-Social-Cultural Development Plan and & specially in Forth Plan، the government has noticed the importance and crucial role of TFP(Total Factor Productivity) growth in enhancing GDP(Gross Domestic Product) and therefor، has been economical situation of country & has begun trying to increase TFP of country by improving the Partial Performance Indices(PPI).Therefore the necessity of relating the computed TFP to the PPIs in companies –which without that، computing TFP alone would not be useful & applicable enough- is clear. None of the Ministries and governmental companies of Iran were successful to study this relation، so Tthis article studies & investigates the effects of PPI on TFP this subject in NIOOC، which is that is one of the main producing oil & gas sub-companies of NIOC (National Iranian Oil Company)، as a case study with respect to Labor and Capital PPIs infor the period of 1997 -to 2006. ، based on econometrics & stasistical models We use the . Research will be done using Solow mMethod with Cobb-Douglas production fFunction as well as ; & in addition to main method، also the Kendrick method. method will be used، so that results can be comparable. It can be seen that both methods nearly represent the same results. The results of this project show that in NIOOC the most effective studied Partial Performance Indexes on TFP in NIOOC is “the proportion of operating & managerial staff” that represents the high importance of structuring & suitable organizational chart. Other indices which were effective on TFP of NIOOC were experience and expertise، the number of technologies used in production of oil، & finally the degree of using educated staff respectively.
خلاصه ماشینی:
"روشهای مختلفی برای اندازهگیری TFP با ویژگیها،مزایا و دشواریهای خاص هر روش وجود دارد؛نظیر روش حسابداری رشد(سولو)،روش دیویژیا،روش تورنکوئیست،روش DEA و مالمکوئیست1که بالحاظ نمودن نوع اطلاعات موردنیاز هر روش،استراتژی سازمان بهرهوری آسیایی (2APO) [3]و[4]وسازمان ملی بهرهوری ایران و روشی که از سوی این سازمانها برای بررسی TFP در ایران مناسبتشخیص داده شده است،و نیز در نظر گرفتن شرایط خاص ایران و صنعت نفت آن-آنچنان که در منبعشماره[1]توضیح داده شده و TFP محاسبه شده است-از روش سولو با تابع تولید کاب-داگلاساستفاده شده که نحوه انجام این محاسبات موضوع این پژوهش نیست3.
4. در بخش شاخصهای جزئی عملکرد حوزه سرمایه از آنجا که میبایست یک شاخصتأثیرگذار کیفی برای نشاندادن تأثیر سرمایه بر TFP لحاظ شود،اما محدودیتهای موجوددر این بخش آنقدر زیاد است که عملا کسب اطلاعات دیگری غیر از اطلاعات"تعدادتکنولوژی مورد استفاده در تولید نفت"آن هم با الهام گرفتن از پژوهشی مشابه در حوزۀ نفتو گاز ممکن نبود.
مدل با متغیرهایتجربه،نسبت صف و ستاد،سطح تحصیلات نیروی انسانی و متغیر تعداد تکنولوژی در حوزه سرمایه: دول 2 مدل بررسی تأثیر شاخصهای جزئی عملکرد برTFP براساس نتایج بهدست آمدهبا روش سولو و تابع کاب-داگلاس (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانطور که مشاهده میشود متغیر TECH در این مدل با یک دوره تأخیر وارد شده،چرا که بدیهیاست تأثیرگذاشتن تکنولوژی جدید بر تولید بلافاصله نبوده و مدتی لازم است تا آن تکنولوژی اصطلاحاجا افتاده و تأثیرش را بر TFP بگذارد."