چکیده:
آنتون پاولویچ چخوف،نویسنده و نمایشنامهنویس روسی،تأثیر بهسزایی در گسترش ادبیات جهان و از جمله ایران،داشته است.بسیاری از منتقدان و کارگردانهای تئاتر ایران،براینباورند که اکبر رادی،تحتتأثیر آثار آنتون چخوف و با گسترش دستاوردهای وی،نمایشنامههای منحصربهفرد و اصیلی نگاشته است.این مقاله به بررسی ویژگیهای کلی نمایشنامههای رادی و چخوف میپردازد و ضمن مقایسهء تفاوتها و شباهتهای کلی آثار آنها،بهطور ضمنی امکان اثبات تأثیر نمایشنامههای چخوف بر دنیای هنری رادی را فراهم میسازد که این میتواند وسیلهء مؤثری بریا درک دقیقتر آثار هر دو نویسنده و روشن ساختن جنبههای مشترک نمایشنامههای آنها باشد.از آنجا که نمایشنامهنویسی در ایران از تحلیلهای جدی در سطح جهانی به دور مانده است،با مقایسهء شباهتهای موجود در نمایشنامههای اکبر رادی با نمایشنامههای آنتون چخوف که در سطح جهانی مطرح میباشند،تلاش کردهایم،حق نمایشنامهنویسی در ایران را در سطحی گستردهتر از آنچه شاهد بودهایم،پاس بداریم و بازتاب ایدههای جهانی را در آثار اصیل یک نویسنده ایرانی بررسی نماییم. از مهمترین ویژگیهای آثار دو نویسنده،گرایش هر دو به کاوشهای روحی قهرمانان و تلاش آنان برای پیدا کردن جایگاهشان در اجتماع،انزوا و تنهایی انسان معاصر و تضاد و تقابل وی با دنیای پیرامون اوست
خلاصه ماشینی:
"شما مثل مرد آهنین اسرار آمیزید»(چخوف 52) از دیگر شباهتهای نمایشنامههای چخوف و رادی،می توان به پایانهای ناخوشایند همراه با امید قهرمانها به آینده و زندگی بهتر اشاره کرد،اگرچه نمایشنامههای چخوف و رادی پایانهای شااد رایج در آثار کلاسیک را که بعد از یک سلسله رخدادها و فجایع روی میدهند،ندارند،اما همواره بارقههایی از امید و آرزو در آنها موج میزند و انسان همواره در آنها،انتظار تحول و فردا و فرداهای بهتر را دارد،حتی اگر این تغییر در آیندهای دور باشد.
چنانکه پایان«مرغ دریایی»ازیکسو با مرگ ترپلف همراه است و ازسویدیگر با سخنان نینا دربارهء«ایمانی»که پس از فرازونشیبهای بسیار و پس از رنجها و سرگردانیهای گوناگون،به حرفه خود پیدا کرده و آن را چون انگیزهای مثبت برای شروع زندگی جدید به کار میگیرد.
سافانوف در کتاب خود به نام«لحظه جاودانه»مینویسد:«آنچه که مشخص است به یقین مجموعه مسائل مطرح شده در عصر حاضر که توسط شخصیتهای آثار چخوف نیز مورد بحث قرار گرفتهاند،چخوف را به عنوان انسان این عصر تا حدی دچار تشویق کرده است.
مهمترین ویژگیهای آثار آنها بهطورکلی از این قرار است: پرداختن به همهء اقشار و اصناف جامعه بهخصوص قشر متوسط و عادی جامعه با تمام ویژگیهای خوب و بد آنها،خلق شخصیت روشنفکر سرخورده و مأیوس و منزوی،ایجاد فضای دوگانه برای پایان نمایشنامهها که با امید و ناامیدی توأمان است،پرداختن به تمامی نسلهای جامعه و طرح مسأله غیر قابل انکار تضاد و تقابل نسلها و..."