چکیده:
ایران طی سالهای اخیر با بهرهگیری از توان کامل 9 پالایشگاه خود،همچنان واردکنندهء برخی از فرآوردههای نفتی بوده است.نقش بارز صنعت نفت در اقتصاد کشور و ضرورت عملکرد کارآمد این صنعت،اهمیت محاسبهء کارایی و بهرهوری پالایشگاههای نفت ایران را آشکار میکند.در این مقاله،با استفاده از روش تحلیل پوششی(فراگیر)دادهها (DEA) ،به محاسبهء کارایی فنی و بهرهوری پالایشگاههای نفت کشور طی دورهء زمانی 1386-1380،پرداخته شده است.متوسط کارایی فنی پالایشگاههای کشور طی سالهای مذکور،حد اکثر 88 درصد در سال 1380 و حد اقل 81 درصد در سال 1382 بوده است.پالایشگاه لاوان در تمام سالها به صورت کارا و پالایشگاه اصفهان نیز در بیشتر سالها کارایی واحدی داشته است.پالایشگاه تهران در سالهای 1380 و 1381 و پالایشگاه بندر عباس در بیشتر سالها کمترین میزان کارایی را داشتهاند.همچنین کارایی فنی پالایشگاه بندر عباس دارای روند کاهشی بوده است،به طوری که از میزان 72 درصد در سال 1380،به 56 درصد در سال 1386 رسیده است.نتایج حاصل از اندازهگیری بهرهوری حاکی از آن است که تغییرات بهرهوری کل از سال 1380 الی 1386 روند ملایم افزایشی داشته است.همچنین در سال 1386،میزان افزایش بهرهوری کل بهطور قابل توجهی افزایش داشته،که ناشی از تغییرات تکنولوژیکی بوده و بنابراین عامل اصلی بهبود بهرهوری پیشرفت تکنولوژیکی قلمداد شده است.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله،با استفاده از روش تحلیل پوششی(فراگیر)دادهها (DEA) ،به محاسبهء کارایی فنی و بهرهوری پالایشگاههای نفت کشور طی دورهء زمانی 1386-1380،پرداخته شده است.
D24 کلید واژه:پالایشگاه نفت،کارایی فنی،بهرهوری،تحلیل پوششی دادهها (DEA) 1-مقدمه در چند سال اخیر دو روش عمدهء اندازهگیری کارایی و بهرهوری2 DEA1,SFA ،در ایران نیز مورد استفاده قرار گرفته و مطالعات و تحقیقات زیادی در زمینهء محاسبهء کارایی و بهرهوری بخشهای مختلف اقتصادی انجام شده است.
تغییرات بهرهوری کل:تغییرات تکنولوژیکیxتغییر کارایی مقیاسxتغییر کارائی مدیریت5-متغیرها و دادههای تحقیق با توجه به ماهیت تحلیل پوششی دادهها متغیرها به دو دستهء زیر تقسیم میشوند:الف-نهاده چهار نهاده در این پژوهش مورد استفاده قرار میگیرند: -تعداد پرسنل هر پالایشگاه -خوراک ماهانه1 -انرژی مصرفی ماهانه2 -درجهء پیچیدگی پالایشگاهب-ستانده نسبت حجم محصولات سبک به حجم محصولات سنگین در هر ماه به عنوان ستانده مورد استفاده قرار گرفته است3 (1)-برحسب بشکه در روز،که برابر است با حاصل جمع خوراک نفت خام،خوراک میعانات گازی، MTBE مصرفی و بنزین سوپر مصرفی که جهت افزایش عدد اکتان در برخی پالایشگاهها استفاده میشود.
توانایی تولید محصولات با کیفیت بالا از جمله بنزین و گازوئیل(اسدی،1382)6-روش و یافتههای مهم تحقیق این پژوهش با استفاده از نرمافزار WinDeap ،روش چند مرحلهای تحلیل پوششی دادهها و همچنین فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس (VRS) به محاسبهء کارایی 9 پالایشگاه کشور طی دورهء زمانی1386-1380،میپردازد.
در این مقاله با توجه به دادههای آماری 9 پالایشگاه کشور برای دورهء زمانی 1380 الی 1386، به بررسی و اندازهگیری کارآیی و بهرهوری از طریق تکنیک تحلیل پوششی دادهها (DEA) و شاخص بهرهوری مالم کوئیست پرداخته شده است."