چکیده:
از مباحث مورد اختلاف بین حقوقدانان و قضات،حق متهم برای بیان آخرین دفاع و تکلیف یا عدم تکلیف به اخذ آن از سوی قضات میباشد.عدهای فقط در مواردی خاص اخذ آخرین دفاع را تکلیف دادگاه دانستهاند و حتی به اینکه آیا بیان آخرین دفاع حق متهم است یا خیر،اشارهای نکردهاند.ولی به نظر میرسد که اخذ آخرین دفاع از تکالیف دادسراها و دادگاهها(قضات)و بیان آن از حقوق متهم است؛چرا که وقتی جرمی به متهم نسبت داده شده وحیثیت اجتماعی او مورد خدشه واقع میشود،نظام قضایی کشور بایستی نسبت به متهم حساسیت بیشتری از خود نشان دهد و رعایت کلیهی حقوق متهم را به موجب قوانین و راهکارهای قضایی سرلوحهی تکالیف خود قرار دهد تا حقوق متهم به درستی تامین شود.ضمن آنکه اصل برائت نیز که به نفع متهم است چنین اقتضائاتی دارد.در این مقاله سعی شده است که این دیدگاه به ور تفصیلی مورد بحث و توجیه قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"تکلیف دادگاه دانستهاند و حتی به اینکه آیا بیان آخرین دفاع حق متهم است یا خیر،اشارهای
هدف از خواستن متهم و جلب وی برای اخذ آخرین دفاع این است که به متهم
اما متهم به هنگام اخذ آخرین دفاع به ارتکاب جرم اقرار میکند؛لذا بازپرس یا دادیار که
متهم برای این مراجع یک تکلیف است؛ضمن آنکه اخذ آخرین دفاع در راستای حفظ
میتوان گفت که لازم نیست متهم برای اخذ آخرین دفاع احضار یا جلب گردد.
اقدام به تحقیقات جدیدی لازم شود که در این مورد اخیر نیز مجددا باید آخرین دفاع اخذ
بازپرس در هر حال بایستی آخرین دفاع متهم را اخذ نماید و با اظهار عقیده خود پرونده را
لذا بازپرس مکلف است پس از پایان تحقیقات آخرین دفاع را اخذ نماید.
هنگام اخذ آخرین دفاع به ارتکاب جرم اقرار مینماید که در این حالت بازپرس به جای
آیا دوباره اخذ آخرین دفاع لازم است یا خیر؟با توجه به رأی اخیر الذکر دادگاه انتظامی
هر حال آخرین دفاع از او اخذ شود،چه جرم جنبه حق الناسی و حقوق عمومی داشته باشد
تسهیلات کافی برای دفاع از خود(متهم)وجود داشته باشد»73که در این خصوص نیز
خواهد شد که حتی اگر متهم در دسترس باشد ولی خودش حضور نیابد جلب نمیشود و بدون حوضر او رسیدگی ادامه پیدا میکند که این با حقوق متهم مبنی بر داشتن فرصت
اینکه بسیاری از متهمین از حقوق خود که بیان آخرین دفاع یکی از آنها است اطلاعی
آخرین دفاع از حقوق مسلم وی است و به همین دلیل تکلیف دادگاه نیز میباشد."