خلاصه ماشینی:
اگر ما روی نهجالبلاغه کار کنیم و اگر آن مقدار از خطب امیر المؤمنین که در نهجالبلاغه نیست، جمع شود و روی اینها و درباره سند و خصوصیاتی که اعتبار آنها را مشخص و مسلم و قطعی میکند کاری فنی انجام بدهیم، و نهجالبلاغه را به مجموعهای نزدیک به پانصد خطبهای که از آن حضرت نقل شده برسانیم، خدمت بزرگی به معارف اسلامی در قرن پانزدهم هجری شده است، با گذشت این همه مدت از صدر اسلام ما میتوانیم یک منبع غنی لایزالی که مورد قبول همه مؤمنین به اسلام است و میتواند باشد، در اختیار مسلمانها قرار دهیم.
چگونه ممکن است به افقهای اسرارآمیز و شگفتآور و وادیهای گوناگون معرفتی که در نهجالبلاغه است کسی دست نیافته باشد و بتواند آنها را اینجور زیبا و جالب ترسیم و توصیف کند، و در نهجالبلاغه همه ابعاد یک شخصیت والای انسانی وجود دارد:از معرفت، از اخلاق، از خصلتهای ویژه یک انسان منهای آموزشهای اسلامی، و از اخلاق ویژه والایی که فقط اسلام به انسانها تعلیم داده است، یک انسان کامل در نهجالبلاغه مجسم میشود و آن انسان کامل خود امیر المؤمنین علیه السلام است، و این نه فقط از باب شناسایی چهره امیر المؤمنین علیه السلام مهم است بلکه از باب شناسایی اسلام و اینکه اسلام چگونه انسانی را میخواهد بسازد حائز اهمیت است، و امروز بشریت معاصرمان از ما سؤال میکند:«این اسلامی که شما از آن دم میزنید و فکر میکنید رسالت آن جهانی است، در صدد ساختن چگونه انسانی است؟»برای پاسخ چه کسی را بهتر و زیباتر و جامعتر و والاتر از علی بن ابیطالب علیه السلام میتوان نشان داد؟و چهره علی بن ابیطالب علیه السلام در هیچ جا مانند نهجالبلاغه آشکار نمیشود.