چکیده:
هدف از مطالعهء حاضر،بررسی نقش زنان در آبادانی و امور خیریه در برههای مهم از تاریخ این سرزمین است.نتیجهء بررسی نشان میدهد که زنان عصر صفوی،برای ارضای روح دینی خود،به امور خیریه و آبادانی ازجمله اوقاف توجه زیادی نشان میدادند و این سنت مذهبی میان زنان اقشار مرفه جامعهء صفوی رواج داشت؛چراکه این زنان در مقایسه با گروههای کمدرآمد جامعه،وضعیت مالی بهتری داشتند و از امکانات موجود در دربار برای ساختن ابنیههای عمومی و عام المنفعه بهعنوان وقف استفاده میکردند.به نظر میرسد نسبت موقوفه کردن املاک و داراییها فقط با نیت خیریه انجام نمیشده و گاه به منظور حفظ آن از تجاوزات دیوانی انجام میگرفته است.
خلاصه ماشینی:
"نتیجهء بررسی نشان میدهد که زنان عصر صفوی،برای ارضای روح دینی خود،به امور خیریه و آبادانی ازجمله اوقاف توجه زیادی نشان میدادند و این سنت مذهبی میان زنان اقشار مرفه جامعهء صفوی رواج داشت؛چراکه این زنان در مقایسه با گروههای کمدرآمد جامعه،وضعیت مالی بهتری داشتند و از امکانات موجود در دربار برای ساختن ابنیههای عمومی و عام المنفعه بهعنوان وقف استفاده میکردند.
(ریاض الاسلام،3731: 91) عصر صفوی،علاوه بر اینکه عصر شکوفایی اقتصاد و بازرگانی ایران بود،توانست پس از سالها آشوب و نابسامانی،آرامش و آسایش سیاسی و اجتماعی را برای مردم ایران به ارمغان آورد و همین مهم در بهبودی توان اقتصادی و مالی مردم تأثیر بهسزایی داشت و بهدنبال آن،مردم،بهخصوص اقشار پردرآمد جامعه،توانستند نقش پررنگتر و جدیتری را در امور خیریه و عام المنفعه مذهبی و اجتماعی ایفا کنند،و اوقاف از همین موارد مهم محسوب میشود.
(فلسفی،2531:ج 5،722) در مورد وضعیت اقتصادی ایران عصر صفوی،در زمان شاه عباس اول،راجر سیوری در کتاب تحقیقاتی در تاریخ عصر صفوی،به نقل از مینورسکی مینویسد: در این زمان شاه بزرگترین ثروتمند کشور بود و با بهرهگیری از سیاستهای ماهرانهای، بازرگانان اروپایی را از طریق تأمین امنیت و فراهم آوردن در شرایط مناسب بازرگانی به ایران جذب میکرد و از اتباع ارمنی بهعنوان عوامل تجاری برای در اختیار درآوردن اصلیترین کالای صادراتی،یعنی ابریشم،بهرهگیری میکرد.
(عمادزاده،6831:2) اگرچه سیاح اسپانیایی فیگوئروا معتقد است زنان در امور عام المنفعه دست و دل بازتر از مردان بودند(3631:821-721)و زنان در شهر اردبیل،بیشتر از 02% اوقاف را به خود اختصاص داده بودند(زرین بافتشهر،4831:68)،قطعا اکثریت این زنان،زنان متمول و مرفه و وابسته به خاندان سلطنتی بودند که توان مالی و اقتصادی لازم را برای اقدام به این نوع امور خیریه داشتند و نسبت این زنان نیز به نسبت کل زنان جامعهء عصر صفوی بسیار ناچیز است."