چکیده:
اقتصاد خرد(به عنوان نمونه)،الگویی جایگزین برای آموزش این درس در چارچوب اسلامی پیشنهاد میدهد.لازم به ذکر اس که هدف این الگو بررسی تفصیلی و جامع تمامی موضوعات اقتصاد خرد به صورت جزیی نیست؛بلکه هدف ارائه برخی از نکاتی است که میتواند در تدریس این درس مورد توجه قرار گیرد.الگوی پیشنهادی اثبات میکند که ضرورتی برای محدود کردن آموزش رشته اقتصاد اسلامی به چند واحد درسی خاص وجود ندارد،بلکه امکان توسعه این رشته به نحوی که اکثر دروس اصلی رشته اقتصاد را در بگیرد،وجود دارد. نظام آموزش علوم انسانی در هر کشوری در چارچوب هنجارهای اجتماعی پذیرفته شده،به فعالیت مشغول است و نباید نسبت به این ساختارها بیتفاوت باشد.از طرفی این یک حقیقت است که کشور ما کشوری اسلامی است و در چارچوب فقه جعفری اداره میشود؛قانون اساسی نیز بر همین مبنا تهیه شده است.از این نظام آموزشی در هریک از حوزههای علم انسانی در ایران باید با توجه به ساختار اجتماعی کشور تهیه و اجرا شود.آموزش علم اقتصاد نیز از این قاعده کلی مستثنی نیست.بدین معنی که نظام آموزش اقتصاد در ایران نیز نباید نسبت به تعالیم اسلامی بیتفاوت باشد. با در نظر گرفتن این مطلب و با توجه به این نکته که اسلام جهانبینی خاصی در مورد جهان و انسان مطرح میکند،سؤالی که مطرح میشود آن است که جایگاه این تعالیم در آموزش دروس رشته اقتصاد در کجاست؟آیا مباحثی مثل تعریف انسان در اسلام،اهداف و انگیزههای اقتصادی فرد مسلمان،اهداف اجتماعی جامعه اسلامی و غیره که در متون دینی مطرح شدهاند،هیچ تأثیری در تعالیم اقتصاد ندارند؟چرا دروس اقتصاد متعارف بدون هیچ تغییری و با ترجمه کتب متعارف اقتصاد،تدریس میشوند؟و.... این مقاله در راستای پاسخ به این سؤالات حرکت میکند.ضمن بررسی وضعیت فعلی آموزش
خلاصه ماشینی:
"با در نظر گرفتن این مطلب و با توجه به این نکته که اسلام جهانبینی خاصی در مورد جهان و انسان مطرح میکند،سؤالی که مطرح میشود آن است که جایگاه این تعالیم در آموزش دروس رشته اقتصاد در کجاست؟آیا مباحثی مثل تعریف انسان در اسلام،اهداف و انگیزههای اقتصادی فرد مسلمان،اهداف اجتماعی جامعه اسلامی و غیره که در متون دینی مطرح شدهاند،هیچ تأثیری در تعالیم اقتصاد ندارند؟چرا دروس اقتصاد متعارف بدون هیچ تغییری و با ترجمه کتب متعارف اقتصاد،تدریس میشوند؟و....
1 حال این سؤال مطرح میشود که علت این مشکلات چیست؟چرا نظام آموزشی علم اقتصاد در دوره 03 ساله اخیر نتوانسته است به جایگاه مطلوب خود دست یابد؟علت بیگانگی آموزش اقتصاد از تعالیم اسلامی و شرایط خاص ایران(به عنوان یک کشور اسلامی و در حال توسعه) (1)-به منظور بررسی دقیقتر این مشکلات میتوان ببه منابع مرتبط مراجعه کرد(پوریزدانپرست،3831:72-52؛ دادگر،4831:5-1؛کریمی،3831:6-2؛نتاج امیری،3831:21-3).
در مورد کارگزاران اقتصادی شامل مصرفکنندگان،تولیدکنندگان،کارگران و سایر آنها باید این فرض صحیح در نظر گرفته شود که این افراد در عین اینکه سعی دارند با کسب هرچه بیشتر درآمد شروع به تأمین نیازمندیهای خویش بپردازند،به تأمین رفاه دیگر افراد جامعه و تحقق منافع اجتماعی نیز توجه کافی مبذول میدارند.
اگر مدرسین اقتصاد به هر دلیل(کمبود اطلاعات،فقدان منابع،ضعفهای مقررات آموزشی و غیره)مایل به استفاده کامل از الگوی پیشنهادی نیستند،حد اقل کاری که میتوانند انجام دهند آن است که طوری برنامهریزی کنند که بتوانند علاوه بر تدریس مقرری در نظر گرفته شده برای هر جلسه(از کتب اقتصاد خرد متعارف و یا هر منبع دیگری)،بخشی از وقت را در پایان جلسه به بیان دیدگاههای اسلامی مطرح در رابطه با همان موضوع تخصیص دهند و دیدگاههای منتقد را نیز بهطور مختصر مطرح کنند."