چکیده:
در دهه ی اخیر، اهدای جنین دریچه ی جدیدی را به روی زوج های نابارور گشوده که درمان های دارویی و یا اعمال جراحی جوابگوی نیاز ناباروری آنان نبوده است.در ایران، پس از بررسی های لازم،به ویژه پس از تشکیل سمینار مسائل حقوقی اهدای جنین در سال 1377، قانون نحوه ی اهدای جنین به زوجین نابارور به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده که تحولی دراین زمینه ایجاد نموده است.ماده ی3 قانون مزبور حقوق و تکالیف زوجین گیرنده را احصاء نموده و تنها به برخی از آثار نسب(نگهداری، تربیت، نفقه و احترام)اشاره کرده است.لیکن در مورد نسب،مهمترین مساله ی توالد و تناسل و مسائل مهمی همچون وراثت، محرمیت، ولایت که فرع برآن است سکوت اختیار کرده و نتوانسته آثار و ابعاد حقوقی رویداد مذکور را تبیین نماید و تنها به ابهامات افزوده است. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که فقها و حقوقدانان با تمسک به اصول اسلامی، کلیات، معیارها و شاخصهای عرفی و مصلحت بنیان خانواده و مصلحت طفل راهکارهایی را جهت پرنمودن خلاء های قانونی مذکور ارائه نموده اند که تبیین مبانی ایشان حاصل این مقاله است.
In recent decade، embryo donation has opened the new entry for infertile couples who have no hope about usual treatments such as drugs or surgical operations.
In Iran after essential investigations specially after holding Legal Embryo Donation Seminar in 1377، the law of embryo donation has been approved.
Article 3 of the aforesaid law recognized recipient couple's rights and duties and indicated some lineage effects( maintenance، gentry، alimony and respect)، but it causes enigma about linage and other important problems such as inheritance، intimate and tutelage.
This article considers and represents Jurists and lawyer's viewpoints about challenges of baby and family interest as well as legal shortage in this law.
خلاصه ماشینی:
"تسری احکام و تکالیف مقرر در قانون مدنی و سایر قوانین به مرد و زن گیرندهی جنین که هیچگونه رابطهی نسبی بین آنان و طفل متولد از این مادهی 1169 بیان می دارد :« برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است(اصلاحی 8/9/1382)» طریق وجود ندارد نیز مشکل است.
معلوم نیستکه آیا تکلیف مذکور نیز یک تکلیف متقابل است یا فقط زوجین گیرندهی جنین مکلف به پرداخت نفقهاند، باید گفت:به دلیل عدم وجود نسب بین گیرندگان جنین و طفل متولد از این طریق و وجود رابطهی نسبی بین صاحبان اصلی اسپرم و تخمک تشکیل دهندهی جنین و طفل و استفادهی قانونگذار ازکلمهی «نظایر» در مادهی3، تنهاباید حکم به تکلیف یک طرفهی پدر و مادر داد و بدین صورت فرزند در آینده نسبت به پدر و مادر قانونی تکلیفی ندارد.
تکلیف اطاعت از پدر و مادر برای فرزندقابل سرایت به فرزندان متولد از انتقال جنین نیست؛ زیرا اولا،در متن مادهی 3 قانون نحوهی اهدای جنین به زوجین نابارور تنها از لفظ احترام سخن به میان آمده است و در مورد اطاعت مطلبی نیامده است؛ ثانیا،حکم مادهی 1177 مخصوص طفلی است که بین وی و به وجود آورندگان ژنتیک او رابطهی نسبی برقرار باشد."