چکیده:
اختلاف بین فقها و دانشمندان هیئت، مشکلی است که میان فقه اسلامی و علم هیئت دربارهء مسائل رؤیت هلال و طلوع آنها وجود دارد.از جمله عوامل این است که دانش ستارهشناسی علم حدس و تخمین است و با اعمالی مانند طالعبینی و پیشگویی درهم آمیخته است که شریعت مقدس آن را حرام میداند.از سوی دیگر در رؤیت هلال بین علمای نجوم نیز اختلاف وجود دارد.به همین دلیل به کارگیری وسائل نجومی در رؤیت هلال از نظر فقها مورد تایید نیست.در مقابل،عدهای را عقیده بر آن است که شرع عمل به محاسبات را باطل نمیداند؛مانند سبکی و علمای مالکی از جمله قرافی صاحب الفروق. که هرچه اختلاف سمت ماه و خورشید در زمان غروب خورشید بیشتر باشد شانس رؤیت ماه در ارتفاع کمتر،بیشتر است. بنابر آنکه ماههای قمری پس از رؤیت هلال آغاز میشود،رؤیت هلال ماه از اهمیت خاصی برخوردار است.رؤیت هلال کار آسانی نیست؛ زیرا به عوامل متعددی بستگی دارد؛همانند: مکان رؤیت،ارتفاع ماه از افق ناظر،شفاف بودن جو زمین،فاصله زاویهای بین ماه و خورشید، زمان طلوع ماه و غروب خورشید و.... در چند سال گذشته بهطور نظری و با محاسبات لازم و نتایج حاصل از عمل استهلال در روزهای 29 و 30 هر ماه قمری سعی شده است معیارهایی برای پیشبینی زمان صحیح هلال به دست آید و جداولی به همین منظور تهیه گردد،پس از ثبت موارد زمان غروب خورشید،زمان غروب ماه،فاصله زمانی بین غروب ماه و خورشید،ارتفاع خورشید در زمان غروب،ارتفاع ماه در زمان غروب خورشید، زاویههای سمت خورشید و ماه،اختلاف سمت ماه و خورشید در زمان غروب و درصد روشنایی ماه،نتیجه زیر به دست آمده است: در ماههایی که ارتفاع ماه بیش از 8 تا؟9 باشد ماه قابل رؤیت است و در ماههایی که ارتفاع ماه کمتر از این و بیشتر از؟5 است حالت بحرانی است و مواقعی که کمتر از؟5 است امکان رؤیت وجود ندارد و همزمان تجربه نیز نشان داده است با توجه به این که حرکت اجرام بر روی کره سماوی صورت میگیرد،کلیه حرکات سماوی روی قوس و برحسب درجه میباشند. اوقات اسلامی شامل فجر،زوال ظهر و مغرب است که در شریعت اسلامی برحسب نظر مجتهدان تعاریف خاصی دارند و محاسبات مربوط به مختصات سماوی(افقی،استوائی و دایرة البروجی)با کمک مثلث کروی انجام میشود. در یک تعریف هماهنگ میتوان گفت هنگام فجر زمانی است که مرکز خورشید ?18 زیر افق قرار گیرد.و زوال ظهر وقتی است که خورشید به حد اکثر ارتفاع میرسد و بالاخره مغرب به زمانی اطلاق میشود که مرکز خورشید حدود؟4/8 زیر افق قرار میگیرد. این تعاریف همراه با تجربه بوده و مورد موافقت و تایید علما و مجتهدان قرار گرفته 2Lاست.
خلاصه ماشینی:
"صاحبان مقالات از کشورهای اردن(سیزده عنوان)،ایالات متحده آمریکا(پنج عنوان)، مغرب،بحرین،ایران،عربستان سعودی هریک دو عنوان و کشورهای نیجریه،آفریقای جنوبی، سوریه،انگلستان،ترکیه،عراق و فرانسه هرکدام یک عنوان مقاله را ارائه دادند و دو مقاله ایران به زبان انگلیسی و به وسیله دکتر محمد تقی عدالتی از بنیاد پژوهشهای اسلامی با«عناوین تعیین معیارهای لازم برای پیشبینی زمان صحیح رؤیت هلال ماه»و«اوقات اسلامی با استفاده از نجوم کروی»در جلسه عمومی کنفرانس قراءت شد،ضمن این که ایران در یکی از جلسات به عضویت هیأت رئیسه پذیرفته شده بود."