چکیده:
در روزگار ما پاره ای از مکاتب فلسفی،فلسفه خود را حول محور مرگ بنا کرده اند.اما به هیچ وجه دنبال این نبوده اند که آدمی را متوجه عالم دیگری کنند.بی تردید یکی از تعلیمات مهم ادیان،توجه دادن به مرگ است.یکی از عرصه هایی که در فرهنگ شیعی به این مهم پرداخته،مضامین ادعیه است.ادعیه امام سجاد(ع)، به ویژه صحیفه کامله سجادیه سرشار از این توجه است.این مقاله بر آن است که جنبه های مختلف این حقیقت را در کلام امام سجاد(ع)در سایه قرآن و سایر ادعیه آن امام بزرگوار بیان نماید.
خلاصه ماشینی:
"1 به تعبیر ابو سعید ابوالخیر،مرگ و زندگی آدمی را از دو سو محصور خود ساخته اند که عنان هیچ کدام در اختیار ما نمی باشد: القصه پی شکست ها بسته صفی مرگ از طرفی و زنـدگی از طرفی حیات و مرگ چنان در هم آمیخته که هر یک با دیگری معرفی می گردد.
در این مقاله سعی بر آن داریم تا جستجویی در صحیفه کامله سجادیه داشته و جایگاه مرگ و مرگ اندیشی را در کلام آن امام یافته واز منظر آن حضرت به این حقیقت نظاره کنیم.
3. انس با مرگ: حضرت از خداوند می خواهد که اعمال صالحی داشته باشد وتوشه ای از اعمال نیک فراهم آورد تا به روز قیامت که ملاقات با ملکوت است مشتاق بوده و بایادمرگ انس پیدا کنیم و بسان خویشاوندی به او عشق ورزیم؛»واجعل لنا من صالح الاعمال عملا … و نحرص له علی وشک اللحاق بک حتی یکون الموت مأنسنا الذی نأنس به«؛(دعای چهلم،فراز4).
4. مرگ با غفران و رحمت حق:حضرت از خداوند می خواهد که مرگ را برای او دربی از درب های مغفرت الهی وکلیدی از کلیدهای رحمت خود قرار دهد؛»و اجعله بابا من أبواب مغفرتک و مفتاحامن مفاتیح رحمتک«؛(دعای چهلم،فراز4).
حضرت ـ نه تنها به فکر مرگ خویش است که به بهترین شکل دار فانی را ترک کند ـ بلکه برای مردگان گذشته وآینده طلب مغفرت می کند تا خداوند از گناهان آنان نیز، گذرد؛»اللهم تجاوز عن ابائنا و امهاتنا و اهل دینا جمیعا…«(دعای چهل وپنجم،فراز55)."