چکیده:
دولتی و زیرساختهای تحقیقاتی در این حوزه ایجاد شدهاند،این ادعا مطرح میشود که تحقیقات کشاورزی در ایران علی رغم برخورداری از ظرفیتهای نهادی در خور توجه،هنوز در مراحل اولیه تکامل نهادی قرار دارد و به نظامی که بتواند مجموعه این ظرفیتها و بازیگران را حول یک محور مشخص و هدف مشترک سازماندهی کند و خاصیت همافزایی را بین آنها برقرار کند،تبدیل نشده است.برای رفع این نقیصه پیشنهاد شده است تا در سیاستگذاریها و تصمیمگیریهای کلان،این موضوع مورد توجه قرار گیرد و با جهتگیری به سمت استقرار نظام ملی تحقیقات کشاورزی در ایران،به تدریج زمینه استقرار نظام دانش و اطلاعات کشاورزی و نهایتا ایجاد نظام نوآوری کشاورزی در کشور فراهم شود.این مقاله در ابتدا به صورتی مختصر سیر تحول و تکامل نهادی نظامهای تحقیقات کشاورزی و پارادایمهای حاکم بر آن را در دورههای مختلف مرور میکند.سپس با تبیین ویژگیهای اصلی تحقیقات کشاورزی در هریک از این مقاطع،به این موضوع اشاره مینماید که روند حاکم بر این تحولات نهادی مبین حرکت به سوی استفاده از رویکرد سیستمی در طراحی نظامهای تحقیقات کشاورزی و نیز مشارکت بیشتر ذینفعان در تدوین،اجرا و ارزیابی اهداف،سیاستها و برنامههای تحقیقات کشاورزی است. در ادامه،سیر تحول نظام تحقیقات کشاورزی در ایران مورد توجه قرار میگیرد و با اشاره به این نکته که در طول هشت دهه گذشته تعداد زیادی از مؤسسات و مراکز تحقیقاتی
خلاصه ماشینی:
"با تمرکز بر این موضوع و با مروری دیگر بر سیر تحول نهادهای سیاستگذاری و مدیریت تحقیقات در کشور(از تأسیس انستیتو پاستور در سال 9921 تا تشکیل شورای عالی علوم،تحقیقات و فناوری به عنوان عالیترین مرجع سیاستگذاری تحقیقات در سال3831)میتوان ادعا کرد که یکی از نارساییهای عمده تحقیقات در بخش کشاورزی این است که نهادها و مؤسسات گوناگون فعال در این حوزه در سطح کشور،به رغم درگیر بودنشان در فرایندهای مدیریتی یا عملیاتی مربوط به ایجاد،توسعه و انتقال فناوری،به دلیل وابستگی به سازمانها و مراجع مختلف،در تعامل و ارتباط با یکدیگر قرار ندارند و در نتیجه، سیاستها و جهتگیریهای متفاوتی از سوی مراجع مسئول بر آنها اعمال میشود.
ارکان و عنصر تشکیلدهنده نظام ملی تحقیقات کشاورزی ایران(پیشنهادی) بر این اساس،انواع نهادهای تشکیلدهنده نظام ملی تحقیقات کشاورزی در ایران را میتوان به شرح زیر دستهبندی کرد: -سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی،معاونتهای فنی و تخصصی وزارتخانههای جهاد کشاورزی و نیز واحدهای مرتبط با امور پژوهش و فناوری در وزارت علوم،تحقیقات و فناوری؛ -کلیه مؤسسات،مراکز و پژوهشکدههایی که مأموریت اصلی آنها فقط اجرای تحقیق در حوزه کشاورزی است؛ -کلیه دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی که به امر آموزش و تحقیق در زیربخشهای متنوع کشاورزی مشغولند و علاوه بر دانشکدههای کشاورزی و دامپزشکی و منابع طبیعی،سایر دانشکدهها و رشتهها و گرایشهای مرتبط با کشاورزی از جمله دانشکدههای علوم اجتماعی و اقتصاد و مهندسی را نیز دربرمیگیرند؛ -مجموعه مؤسسات و مراکز دولتی و غیردولتی که وظیفه اجرای انواع تحقیقات سازگاری1و نیز فعالیتهای ترویجی را بر عهده دارند؛ -سازمانهای صنفی نظیر سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و سازمان نظام دامپزشکی؛ -تشکلهای غیردولتی و گروههای سازمان یافته تولیدکنندگان،کشاورزان و صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی."