چکیده:
جوانان،در کشورهای ما با رشد ناکافی اشتغال و میزان قابل توجه بیکاری و اشتغال ناقص،بیش از سایر اقشار صدمه دیده،مأیوس و سرخورده میشوند و با احتمال بیشتری در معرض بلاتکلیفی اقتصادی و اجتماعی و آینده نامعلوم قرار میگیرند.هرچند برای بیان وضعیت جوانان در بازار کار و پیشبینی فرصتهای شغلی مورد نیاز آنان معمولا به نرخ بیکاری جوانان و به ویژه میزان این نرخ در مقایسه با نرخ بیکاری بزرگسالان توجه میشود اما واقعیت این است که این نماگر تنها میتواند بخشی از نیروی کار بالقوه جوانان را که به دلیل شرایط اقتصادی یا سایر دلایل نتوانسته بالفعل شود،نشان میدهد.بخش دیگری از ذخیره پنهان نیروی کار جوان،جوانان غیر فعالی هستند که علی رغم عدم اشتغال به تحصیل و بعضا حتی علی رغم تمایل یا آمادگی برای انجام کار به منظور کسب درآمد،به دلیل فراهم نبودن شرایط مناسب وارد بازار کار نشده و غیر فعال ماندهاند.به این ترتیب بایستی علاوه بر جوانان بیکار،جوانان غیر فعالی که به هردلیل علی رغم میل خود غیر فعال ماندهاند را نیز به عنوان بخش آسیبپذیر جمعیت جوان کشور تلقی نمود و مجموع سهم آنها در کل جمعیت جوان کشور را به عنوان تقریبی از نیروی کار بالقوه جوانان که بلااستفاده مانده است، تلقی نمود.در این مقاله از نماگر میزان جوانان غیر فعال غیر محصل استفاده شده است که در ادبیات بین المللی بازار کار تحت عنوان جوانان علاف نامیده میشود و به عنوان تقریبی از بخش غیر فعال جمعیت جوانان آسیبپذیر تلقی میشوند.بخشی از جمعیت جوان کشور که روال طبیعی گذار از تحصیل به کار را طی نکردهاند.با تشریح ویژگیهای اجتماعی اقتصادی این زیر گروه از جوانان کشور،تصویری از بخش مغفول مانده و پنهان نیروی کار بالقوه جوانان ارائه میشود.به این منظور اطلاعات فردی و خانواری مربوط به جوانان 24-15 ساله کشور حاصل از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.این مطالعه نشان داد که نزدیک به 30 درصد جوانان کشور علاف هستند به این مفهوم که به تحصیل اشتغال ندارند،کار نمیکنند و به دنبال کار نیز نیستند که نشاندهنده به هدر رفتن بخش قابل ملاحظهای از بهترین سرمایههای انسانی کشور است.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 2-سطح تحصیلات جوانان علاف در مقایسه با سایر جوانان به تفکیک جنس -در گروه سنی 71-51 ساله که قاعدتا میبایستی حداقل در حال تحصیل باشند،6/4 درصد مردان جوان و 52/2 درصد زنان جوان که در مجموع جمعیتی بالغ بر 509,677 نفر را تشکیل میدهند به دلایلی غیر از ورود به بازار کار غیر محصل هستند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 3-جمعیت جوان علاف با تحصیلاتی کمتر از دیپلم به این ترتیب و با کنار گذاشتن 21 درصد افراد معلول،حدود 88 درصد مردان جوان علاف با تحصیلات کمتر از دیپلم که در آیندهای دور یا نزدیک عموما ناگزیر از ورود به بازار کار هستند،با مشکلات بسیار بیشستری مواجه بوده و شانس کمتری برای بهبود وضعیت اقتصادی خود خواهند داشت و با احتمال بیشتری زیر خط فقر قرار خواهند گرفت.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 4-میزان جوانان علاف بر حسب استان نکته قابل توجه این است که در مورد استان لرستان علی رغم اینکه این استان از یکی از بالاترین نرخهای بیکاری در بین استانهای کشور برخوردار است(61/7 درصد برای بزرگسالان و 85/6 درصد برای جوانان)و جوانان آن به دلیل شرایط اقتصادی نامناسب(سرانه تولید ناخالص داخلی نصف متوسط کل کشور)با شرایط سختتری برای ورود به بازار کار مواجه هستند،به دلیل بالا بودن نرخ مشارکت زنان جوان در بازار کار(02/5 درصد در مقایسه با 31/5 درصد متوسط کل کشور)و همچنین این نکته که سهم قابل توجهی از جوانان استان به تحصیل ا شتغال دارند،میزان جوانان علاف این استان حدود 51 درصد کمتر از استان سیستانوبلوچستان میباشد."