چکیده:
اختلاف قرائت حروف مقطعه موضوعی است که-در منابع متقدم کمتر به آن پرداخته شده است.مباحثی مانند کاوش در علل اختلاف قراءات،شمار آیات و حتی احکامی فقهی نظیر یک یا دو آیه دانستن برخی حروف مقطعه،از آثار توجه به این مقوله است؛نیز میتوان اختلاف لهجه را اصلیترین عامل در خواندن حروف مقطعه دانست.
Difference in readings of the disconnected letters (al-ḥurûf al-muqaṭṭa‘a ) is an issue unattended to except in the sources of the early scholars. Among the outcomes of paying attention to this category are discourses such as exploring into the causes of difference in readings، the number of the verses، and even legal rulings such as regarding some disconnected letters as comprising one or two verses. Also، the difference in dialects can be the main factor in reading the disconnected letters in different ways.
خلاصه ماشینی:
از آنجا که هر گاه از اختلاف در قرائت آیتی از قرآن سخن به میان آمده، با اختلاف در حرف یا اعراب کلمهای1 روبهرو بودهایم،کمتر به این اندیشیدهایم که:آیا در قرائت حروف مقطعه هم اختلافی نقل شده است؟ چنان که بیشتر،اختلاف در قرائت واژهای قرآنی را هنگامی بر میرسید که بخواهیم از نکتهای تفسیری یا فقهی پرده برداریم و از همین رو،ضرورتی برای پرداختن به اختلاف قرائت در حروف مقطعه احساس نشده است؛اگر چه بر شمارش حروف مقطعه،به عنوان یک آیه نیز حکمی فقهی بار شده و در کتابهای علوم قرآنی و فقه از آن سخن به میان آمده است؛به عنوان نمونه آیا میتوان در نماز آیات کهیعص یا حم عسق را به عنوان آیهای مستقل خواند و پس از آن به رکوع اول رفت؟ -------------- (1).
ابو عمرو این مجموعه حروف را با کسر ها(هـ)و فتح یا(یـ)خوانده،و دال در انتهای صاد را در«ذکر»(واژه نخست آیه بعد)ادغام میکرده است (کاف هـ یـ عین صا ذکر رحمت...
با تأمل در این دو قرائت و افکندن نگاهی منتقدانه در آن،در مییابیم: نخست)اصلیترین عامل در این اختلاف قراءات،تنها و تنها قاعدهای تجویدی،یعنی همان اماله بوده و زبان، لهجه یا معنی را نقش و ورودی در آن نیست؛و البته در بیان علت این اختلاف گفته شده:به اماله خوانده شده تا با های تنبیه اشتباه نشود،اما این حق ماست که بپرسیم:آیا تا کنون چنین التباسی پیش آمده است؟آیا ممکن است کسی هایی را که از بدو نزول قرآن کریم از حروف مقطعه دانستهاند با های نداء اشتباه کند و آن را غیر حرف پندارد؟یا میتوان تصور کرد که«عین یا صاد»منادا باشند؟!