چکیده:
باتوجه به اهمیت محیط زیست و توسعهء پایدار،پرداختن به مسائل زیستمحیطی از اهمیت ویژهای برخوردار است.در این زمینه بررسی ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیست،نقش مهمی در ترسیم چشمانداز توسعهء بهینهء اقتصادی در کشور ایفا میکند.به این منظور این مطالعه به بررسی این ارتباط در برنامههای مختلف توسعهء کشور پرداخته است.متغیرهای ارائه شده در مدل شامل سرانهء انتشار دی اکسید کربن(بهعنوان شاخصی از آلودگی)،تولید ناخالص داخلی سرانهء ایران،تعداد خودروهای سواری تولیدی و وارداتی کشور،درجه باز بودن اقتصاد کشور(مجموع صادرات و واردات به تولید ناخالص داخلی)،جمعیت کشور و متغیرهای مجازی برنامههای توسعهاند.نتایج این مطالعه نشان داد که باتوجه به آزمون کایدو،در طبقات متغیرهای موجود،انتشار دی اکسید کربن و آلودگی هوا ارتباط معنیداری داشتهاند.همچنین برآورد مدل لگاریتمی گروسمن و کروگر(با تعدیلاتی)نشان داد که رابطهء بین درآمد ناخالص داخلی،تعداد خودروهای موجود،میزان جمعیت با انتشار گاز دی اکسید کربن ارتباط مستقیم داشته و بیشترین کشش مربوط به درآمد ناخالص داخلی بوده است.بهطوری که با افزایش یک درصدی در میزان درآمد ناخالص داخلی، میزان انتشار این گاز 5/539 درصد افزایش خواهد یافت.همچنین رابطهء بین درجه باز بودن اقتصادی با انتشار گاز مذکور منفی بوده،بهطوری که با افزایش یک درصدی در این شاخص،میزان انتشار ای گاز 0/3372 درصد کاهش خواهد یافت.در نهایت نتایج نشان داد که برنامهء سوم توسعه در بین سایر برنامهها در کنترل آلودگی موفقتر بوده است و افزایش سالانهء کمتری در میزان آلودگی و انتشار گاز دی اکیسد کربن داشته که علت اصلی آن را میتوان در اجرای برنامههایی نظیر برنامهء جامع کاهش آلودگی در هشت شهر بزرگ کشور جستوجو کرد.بنابراین پیشنهاد میشود برنامههای مذکور با کنترل سایر متغیرهای تأثیرگذار،با تأکید بیشتری ادامه یابد.