چکیده:
برنامه های توسعه در تحقق اهداف سند چشم انداز بیست ساله کشور در افق 1400 هـ.ش. نقش کلیدی دارند، زیرا برنامه توسعه سندی است که به عنوان رهنمودی برای ویژگیهای کلی، رشد و توسعه بخشها از جمله بخش علوم، تحقیقات و فناوری نقش دارد. هدف این پژوهش پاسخگویی به این سوال اساسی است که بر اساس اسناد فرادستی و معین چه سیاستهایی باید برای تدوین برنامه پنجم بخش علوم، تحقیقات و فناوری مورد توجه قرار گیرد. این تحقیق از نظر ماهیت توصیفی تحلیلی است و در آن از روش تحلیل محتوایی و بررسی اسنادی بهره گرفته شده است. جامعه مورد مطالعه اسناد فرادستی و معین را شامل می شود که 9 سند به صورت نمونه هدفمند و در دسترس برای مطالعه انتخاب شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز، پژوهش فیش، چک لیست و فرمهای محقق ساخته، بوده است. برای تفسیر و تحلیل داده ها از روش تحلیل توصیفی استفاده شده است. براساس یافته های تحقیق سیاستهای محوری در حوزه فرهنگ، آموزش، پژوهش، فناوری، توانمندسازی منابع انسانی و توسعه زیرساختها، همکاریهای فرابخشی و بین المللی، پاسخگویی، تشویق و مشارکت طبقه بندی و در نهایت، اهم سیاستهای محوری برای تدوین برنامه پنجم توسعه حوزه علم و فناوری پیشنهاد شده است. بر این اساس، در صورتی که سیاستهای محوری پیشنهاد شده در سند برنامه پنجم توسعه بخش علوم، تحقیقات و فناوری مورد توجه قرار گیرد، برنامه از اعتبار بالایی برخوردار خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
بر اين اساس، در اين مقاله اسناد فرادستي و معين (قانون اساسي ، سند چشم انداز بيسـت سـاله جمهوري اسلامي ، سياستهاي کلي نظام ابلاغ شده از سوي مقام معظم رهبري، بيانات مقام معظم رهبري در ديدارهاي مختلف با دست اندرکاران نظـام آمـوزشعـالي ، مصـوبات شـوراي عـالي انقلاب فرهنگي ، قانون برنامه چهارم توسعه ، قانون اهداف، وظايف و تشکيلات وزارت علـوم، تحقيقات و فناوري، بيانيه جهاني آموزش عالي براي قرن آينده و بيانيه کنفرانس جهاني علم در سده بيست و يکم )[١] به منظور استنتاج سياستهايي که بايد در تدوين برنامه پنجم بخش علوم، تحقيقات و فناوري مورد توجه قرار گيرد، بررسي و مطالعه شده است .
جدول ١- اسناد مورد بررسي و فراواني محورهاي سياستي آنها براي برنامه پنجم توسعه بخش آموزش عالي ، تحقيقات و فناوري رديف فراواني فراواني محورهاي سياستي در اسناد فرادستي اسناد فرادستي و معين ١ بيانات رهبري 64 ٢ قانون برنامه پنجساله چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و 55 فرهنگي جمهوري اسلامي ايران (٨٨-١٣٨٣) ٣ قانون اهداف، وظايف و تشکيلات وزارت علوم، تحقيقات و 47 فناوري ٤ مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي 40 ٥ بيانيه آموزش عالي براي قرن آينده 35 ٦ بيانيه کنفرانس جهاني علم در سده ٢١ 26 ٧ قانوني اساسي جمهوري اسلامي ايران 11 ٨ سند چشم انداز بيست ساله کشور 9 ٩ ابلاغيه سياستهاي کلي نظام 35 • وضعيت دسته بندي و اولويت بندي محورهاي سياستي در اسناد فرادستي و معـين بـه روايـت آمار همان گونه که اشاره شد، محورهاي سياستي براساس تحليل محتواي اسناد فرادسـتي و معـين استخراج شد.