چکیده:
انگلیس پس از آن که با ملی شدن صنعت نفت در ایران از این ثروت محروم گردید با طراحی کودتایی با هدف سرنگونی دولت مصدق، دولت آیزنهاور را به بهانه «خطر نفوذ کمونیست در ایران» به اجرای این کودتا متمایل ساخت. مرحله اول کودتا در 24 مرداد 1332 / 15 اوت 1953 با شکست مواجه شد ولی اقدامات روزولت مأمور مجری کودتا در ایران در جلب نظر نیروهای حامی سلطنت و همچنین هدایت صحیح جاسوسان ایرانی خود، حکومت مصدق را در چهار روز بعد یعنی در 28 مرداد ساقط مینماید.در این نوشتار واکنش نیروهای مذهبی، حزب توده و همچنین نیروهای طرفدار دولت مصدق در قبال کودتای آمریکایی مورد توجه نویسنده قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"این مأموران تحت هدایت «مونتی وودهاوس» رئیس پایگاه جاسوسی انگلستان در ایران در اوایل سالهای 1950، هرگونه مهارتی را از رشوه دادن به سیاستمداران گرفته تا راه انداختن شورش، به خوبی به دست آورده بودند؛ اما وودهاوس و دیگر جاسوسان انگلیسی پس از آنکه مصدق سفارت بریتانیا و محل کار آنها را تعطیل کرد، مجبور شدند ایران را ترک نمایند.
مصدق برای آنکه نشان دهد تاچه حد برای سرکوب تظاهرات و اعتراضات خیابانی مصمم است، سربازان تحت فرمان سرتیپ محمد دفتری را که به خاطر قساوتش در سرکوب ناآرامیهای مردمی شهرت داشت، روانه میدان کرد؛ اما دفتری که چند سال قبل در زمان نخست وزیر مقتول، رزمآرا، رئیس شهربانی تهران بود، در عین حال یک سلطنتطلب شناخته شده و از نزدیکان زاهدی نیز به حساب میآمد.
آیت الله کاشانی در این نامه با تصریح نام زاهدی، وقوع کودتایی به رهبری او را به مصدق خاطرنشان مینماید اما دکتر مصدق در پاسخ به اظهار پشتیبانی مردم از او عملا نامه آیت کاشانی را بیاهمیت جلوه میدهد اما در علت آنکه چرا مصدق در قبال کودتای 28 مرداد هیچ عکس العمل مؤثری نشان نداد باید به چند نکته اشاره نمود: الف) در ملاقاتی که بین هندرسون سفیر آمریکا در ایران و دکتر مصدق قبل از کودتا صورت گرفت بهرغم ادعای نویسنده که مدعی است صحبت آن در فقط در زمینه بیان عدم امنیت جانی اتباع آمریکایی در ایران بود گفتار سروان فشارکی افسر محافظ منزل دکتر مصدق حائز اهمیت است."