چکیده:
در اکثر کشورها،اخذ مالیات یکی از مهمترین و باثباتترین منابع کسب درآمد برای دولتها میباشد.در بین انواع مالیاتهای موجود نیز یکی از بهترین روشهای اخذ مالیات،مالیات بر ارزش افزوده میباشد.مالیات بر ارزش افزوده یک نوع مالیات چند مرحلهای است که در مراحل مختلف زنجیره واردات،تولید و توزیع براساس درصدی از ارزش افزوده کالاهای تولید شده یا خدمات ارائه شده در هر مرحله اخذ میگردد.در حال حاضر حدود 150 کشور جهان از این روش مالیاتی استفاده مینمایند که نرخهای آن بین 3 الی 25 درصد در کشورهای مختلف،نوسان دارد.عمدهترین مزایای آن شفافسازی معاملات اقتصادی،گسترش پایههای مالیاتی براساس مصرف،افزایش 2L(به تصویر صفحه مراجعه شود) 3Lدرآمدهای مالیاتی قابل اتکا برای دولت،توسعه عدالت مالیاتی، متکی بر خوداظهاری و...میباشد. عمدهترین معایب آن نیز مربوط به آثار احتمالی تورمی است.مالیات بر ارزش افزوده قدمتی بیش از 60 سال دارد.اما تصویب قانون مالیات بر ارزش افزوده در کشور ما یک پروسه طولانی را از سال 1366 لغایت 1387 طی نموده است و درنهایت در تیرماه 1387 جهت اجرا ابلاغ گردید.نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در مواد 16،15،14،17 قانون مالیات بر ارزش افزوده بیان شده است.در این مقاله مفهوم مالیات بر ارزش افزوده بیان گردیده است.ابتدا تاریخچه آن در جهان و ایران،سپس تعاریف،مزایا و معایب آن و دلایل توقف آن در ایران و در نهایت نتیجهگیری و پیشنهادات مربوط به برطرف نمودن دلایل توقف بیان گردیده است.
خلاصه ماشینی:
بنابراین با توجه به تعدد کشورهای مجری مالیات بر ارزش افزوده و سیر رو به رشد کشورهای استفادهکننده از آن در جهان،که تنها در دهه 0991 میلادی نزدیک به 07 کشور این نظام مالیاتی را پذیرفتهاند، به نظر میرسد در چند سال آینده کمتر کشورهایی در جهان یافت شوند که سیستم مالیات خود را به مالیات بر ارزش افزوده مجهز و تقویت نکرده باشند.
در بین سه روش فوق،مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرفی که کمترین پایه مالیاتی را ایجاد میکند یک مالیات عمومی بر مصرف است(در صورتیکه از اصل مبدا استفاده شود،خالص صادرات را نیز دربرمیگیرد)بنابراین،در بین سه روش مذکور،اکثر کشورها معمولا این روش را برمیگزینند.
در حال حاضر متداولترین ابزار برای اجرای این سیستم روش اعتبار مالیاتی،فاکتورنویسی بستانکاری یا صورتحساب(تعیین بدهی مالیاتی از طریق بهکارگیری نرخ ثابت مالیات روی کل فاکتورهای فروش و کسر مقدار مالیات پرداختی بر خریدهای واسطهای)که همان روش تفریقی غیر مستقیم(کسر خریدهای بنگاه تجاری از فروش و اعمال نرخ مالیاتی بر مقدار خالص) است.
مزایای اجرای مالیات بر ارزش افزوده 1-شفافسازی معاملات و مبادلات اقتصادی بطوری که با اجرای این قانون امکان ردیابی معاملات در زنجیره واردات،خرید،تولید و توزیع و صادرات میسر خواهد بود که خود منجر به کشف بخش قابل ملاحظهای از اقتصاد زیرزمینی یا پنهان میشود.
برای تشریح موضوع با فرض اینکه نرخ مالیات بر ارزش افزوده 1/5 درصد باشد اگر یک ورق فولادی به بهای 001 ریال فروخته شود فروشنده 1/5 درصد مالیات بر ارزش افزوده را از خریدار که ممکن است شرکت خودروساز باشد دریافت می نماید و آنرا به حساب سازمان مالیاتی واریز میکند.