چکیده:
در میان آثار گذشتگان ما،متونی دیده میشوند که به طور خاص دربارهء جانوران نگاشته شدهاند.این متون علاوه بر موضوعات خاص جانورشناسی،حاوی مطالبی است که چندان مربوط به حوزهء جانورشناسی نمیشود.در این مقاله ضمن معرفی اجمالی کتب این حوزه به تحلیل محتوایی و تقسیمبندیهای آنها پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"کارشناس ارشد زبان و ادب فارسی در میان آثار به جای مانده از پیشینیان،آن دسته از متون که به ادبیات و تاریخ و عرفان و فقه و کلام و نجوم و ریاضیات و انواع علوم و عناوین شناخته شدهای از این دست اختصاص داشتهاند، کموبیش در طبقهبندیهای موضوعی و غیر موضوعی برای خود جایی یافتهاند و امروزه میتوان دربارهء جایگاه آنها در تقسیمبندی علوم،یا وضوحی نسبی سخن گفت.
از دیگر آثار برجستهء این گروه،کتاب نخبة الدهر فی عجایب البر و البحر از شمس الدین محمد بن ابی طالب انصاری دمشقی(456-727 ق)،معروف به شیخ ربوه است که در واقع باید آن را اثری جغرافیایی به شمار آورد؛چه،ابواب نه گانهء آن براساس تقسیمات کرهء ارض و دریاها و اقیانوسها و رودها و کشورها تنظیم شده است،اما مؤلف در هر باب،به ذکر شگفتیهای مناطق مورد بحث خود نیز پرداخته و به این ترتیب از جانوران مناطق مختلف سخن گفته است.
صیدیهها یا شکار نامهها کتابهایی هستند درباب آداب و قوانین فقهی صید در مذاهب مختلف اهل اسلام و جواز یا حرمت اکل گوشت جانوران یا تغذیه از اعضای مختلف بدن شکار و مباحثی از این دست،که اغلب فصلی را نیز به بیان نامها،احکام و خواص جانوران مختلف پرداخته است و از این منظر نمیتوان در بررسی آثار حوزهء جانورشناسی از اهمیت آنها غفلت کرد.
مترجم در گزینش مطالب، بیش از هرچیز به خواص حیوانات نظر داشته و چیزی بر مطالب دمیری نیفزوده است،3اما ترجمهای دیگر نیز از حیات موجود است که کمی بیش از این،در سال 309،به کوشش عماد الدین ایجی شبانکاری ترجمه شده و با ترجمهء محمد تقی تبریزی تفاوتهایی دارد."