چکیده:
کاربرد eia از سطح پروژه آغاز شده است.باوجود سودمندیهای کاربرد eia در این سطح،به دلیل ماهیت آثار محیط زیستی اقدامات متنوع انسانی که اغلب تجمعی،القایی و سینرژیک میباشند، eia در مقطع پروژه که تمرکز اصلی آن بر بررسی فعالیتهای انفرادی با مقیاس وسیع است.قادر به تجزیه و تحلیل جامع اینگونه آثار نمیباشد افزون براین، eia مقطع پروژه،در طراحی پروژهها به صورت فعال برخورد نمیکند،بلکه تنها طرحهای پروژههای مورد نظر را پس از تصویب،مورد بررسی قرار میدهد و صرفا نقش تعدیلی ایفا میکند.حال آنکه،رفع بحرانهای محیط زیستی مستلزم تدابیر راهبردی فعال و پیشبینیهای بهنگام در سطوح خطمشی گذاری،طرحریزی و برنامههای عملیاتی است.زیرا ظرفیت برد محیط،متأثر از تمام فعالیتهای خرد،کلان،تکراری و متنوع میباشد نه صرفا فعالیتهای بزرگ توسعهای.نقایص eia مقطع پروژه،ضرورت ارتقای کاربرد eia را در سطوح مختلف نظام برنامهریزی اعم از خطمشی گذاری،طرحریزی و برنامههای مطرح نموده است و به دنبال آن یکی از رویکردهای مهم گسترش یافته،ارزیابی راهبردی محیط زیست sea میباشد.
خلاصه ماشینی:
"چنین نواقصی،لزوم تحول و ارتقای eia از سطح پروژه را به نحوی که ویژگی پیشگیریکننده و خصلت فعال آن را محقق سازد،ضروری مینماید و در این راستا،یکی از تحولات اساسی، ارتقای کاربرد eia به سطوح راهبردی یعنی سطوح مختلف فرایند برنامهریزی میباشد که تحت عنوان ارزیابی راهبردی محیط زیست10 sea مورد بحث قرار میگیرد.
رهیافتهای سنتی از نوع رهیافتهای انتهای چرخهای هستند که براساس کار آنها،ترمیم خرابیها پس از وقوع،یا تعدیل آثار آنها پس از طراحی میباشد و عموما وابسته به تجهیزات فیزیکی بوده و چه بسا که هزینه تجهیزات در برخی از مواقع بسیار بالا میباشد؛ این مورد برای کشورهای در حال توسعه که عموما دارای (تصویرتصویر)شکل شماره(1):فرایند ارزیابی راهبردی محیط زیست منبع:مؤسسه زیست محیطی استکهلم ضعفهای شدید سرمایهای هستند،نوعی محدودیت اساسی محسوب میشود.
برای مثال تقویت و گسترش شبکه راههای هر کشوری و از جمکله کشور ما،یکی از الزامات گریز ناپذیر توسعه آن میباشد،اما گسترش،توزیع و پراکندگی شبکه راههای کشور در قالب آزاد راهها،بزرگراهها،راههای اصلی و فرعی در پهنه کشور،باتوجه به معیارها،قوانین و مقررات،حساسیتهای محیط زیستی و ظرفیت برد محیط چگونه میباید باشد؟یا توسعه شبکه راههای ملی در قالب برنامههای توسعه منطقهای که لحاظ معیارهایی محیط زیستی از جهت گیریهای اصلی آن است چگونه باید باشد تا از طریق ایجاد سینرژی،اثربخشی آنها در قالب فرایند توسعه ملی پیشینه شود؟سرانجام اینکه، ارتباط بین پروژههای مختلف که هریک دارای برنامههای عملیاتی جداگانهای هستند،چگونه میتواند در قالب شبکه هزینه و زمان و حساسیت برقرار گردد."