چکیده:
دلیل همکاری خواجه نصیر الدین طوسی شیعه با مغو لان کافر و خونریز،همیشه مورد سوال بوده است.این سوال که غالبا توام با سوء ظن بوده از همان زمان بهویژه از سوی جامعه سنی مطرح میشده است.بیتردید علت آن قبل از هرچیز،تصرف بغداد توسط هلاکو و قتل خلیفه عباسی به دستور ایشان در زمانی که خواجه وزیر و مشاور این ایلخان مغول بوده است.برای این همکاری دلایل فراوانی فقهی،تاریخی،روانشناسی،فلسفی و...وجود دارد که هریک در هرچیز فلسفی و کلامی است. ازاینرو معقول است دلیل این همکاری را در حکمت خواجه جستجو کنیم.مهمترین اثر خواجه در این زمینه کتاب«اخلاق ناصری»است،که مهمترین بحث آن نیز«مدینه فاضله»است.در این تحقیق سعی شده است تا پاسخ سوال فوق الذکر براساس مدینه فاضله خواجه داده شود.این پژوهش نشان میدهد که خواجه نهتنها بهطور نظری به مدینه فاضله و تحقق یافتن آن اعتقاد داشت،بلکه خود نیز در این راستا گام برداشت و برای تحقق بخشیدن بدان کوشیده تا وارد حوزه قدرت و سیاست شود.
خلاصه ماشینی:
"این پژوهش نشان میدهد که خواجه نهتنها بهطور نظری به مدینه فاضله و تحقق یافتن آن اعتقاد داشت،بلکه خود نیز در این راستا گام برداشت و برای تحقق بخشیدن بدان کوشیده تا وارد حوزه قدرت و سیاست شود.
اگرچه همه مضامین و مطالب این کتاب ابداع و اختراع خواجه نبوده و ایشان اولین فردی نبوده که به بسیاری از آنها اشاره کرده است چرا که،بخشهایی از آن را میتوان در آثار ابن مسکویه،فارابی و افلاطون یافت بااینحال تردیدی در تعلق کتاب اخلاق ناصری به خواجه نصیر الدین طوسی وجود ندارد.
(خواجه نصیر الدین،پیشین:682»از نظر خواجه در مدینه فاضله وظیفه حاکم حکیم آن است که شرایط و قوانین را برای رساندن مردم به سعادت که همان وصول به کمالات است تدبیر نماید.
(خواجه،پیشین:982) یا جای دیگر میگوید«انشای مدن فاضله و ریاست فاضل،از مدن ضروری و مدن جماعت آسانتر از آن بود که از دیگر مدن و به امکان نزدیکتر»(خواجه،پیشین:982)خواجه به اباقا خان دومین ایلخان مغول نصیحت میکند که پیوسته بردبار باشد و از خشمگین شدن پرهیز کند،او به ایشان توصیه میکند معاش«اهل خیر»،«یتیمان»،«مال غائبان»،«مال وقف»،را منقصض نگرداند(خواجه نصیر الدین،مجموعه رسائل:943) بنابراین از عبارتهای فوق الذکر میتوان فهمید که قصد خواجه از نزدیکی به مغو لان متحقق نمودن مدینه فاضله بوده است.
بنابراین بایستی نتیجه گرفت که خواجه عقیده داشت زمینه تحقق یافتن مدینه فاضله را بایستی تدارک دید و این وظیفه برای هر فرد شایسته است که در این راه گام برداشته و به رسالت خود عمل نماید."