چکیده:
تپه گوریکهنه یکی از محوطههای باستانی سیستان است که در فاصلهء 16 کیلومتری زابل قرار دارد.طی بررسیهای سطحی باستانشناختی که بر روی این تپه صورت گرفت،آثار و شواهدی از استقرار در دورهء پیش از اسلام در آن شناسایی شد.این آثار عبارتند از دیوارهای خشتی که قسمتی از آنها بر اثر حفاریهای غیر مجاز در زیر تودهء خاکی تپه نمایان شده و مقداری تکه سفال که در سطح و دامنهء آن به مقدار ناچیزی پراکنده شده است. طبقهبندی و گونهشناسی سفالینههای سطحی تپه گوریکهنه سه نوع:1-سفال ساده 2-سفال با نقش کنده 3-سفال داغدار(صیقلی)را آشکار ساخت.این سفالینهها از نوع چرخساز و بدون لعاب هستند و رنگ آنها در طبقی از نخودی،قرمز آجری،قرمز و نارنجی قرار دارد. مقایسهء گونهشناختی سفالینههای تپهء گوریکهنه نشان داد که تاریخ استقرار در این محوطه احتمالا از قرن سوم قبل از میلاد آغاز و تا سدهء دوم میلادی ادامه داشته است.دورهای که سلسلهء اشکانی بر سرزمین ایران و خصوصا سیستان حکومت میکرد.
خلاصه ماشینی:
"مقایسهء گونهشناختی سفالینههای تپهء گوریکهنه نشان داد که تاریخ استقرار در این محوطه احتمالا از قرن سوم قبل از میلاد آغاز و تا سدهء دوم میلادی ادامه داشته است.
خمیرمایهء این دسته را مواد کانی بسیار نرم و ریز تشکیل میدهد و با ورز مناسبی که به خمیرهء آنها داده شده،از فشردگی و استحکام لازم برخوردار هستند.
شاموت این سفالها از مواد کانی نرم و ریز است و با ورز مناسبی که به گل آنها داده شده و نیز میتوان حرارت مناسبی که در کوره فراهم گردیده،از فشردگی خوب و استحکام لازم برخوردار شدهاند.
نمونههای شاخص: هنرمندان سفالگر تپهء گوریکهنه با استفاده از یک ابزار لبه گرد(قلم نی یا استخوان)در سطح خارجی و بر روی بدنهء برخی از ظروف،شیارهای افقی کمعمقی به موازات یکدیگر به وجود آوردهاند(شکل 11).
خمیرمایه این قطعه برخلاف تمام قطعات بهدستآمده از تپهء گوری،از دانههای ریز و درشت شن تشکیل گردیده است که در سطح خارجی و داخلی ظرف دیده میشود.
تنها نکتهء قابل اشاره آن است که در بین سفالهای قرمز براق،یک قطعه سفال قهوهایرنگ دیده میشود که در سطح داخلی آن خطوط داغدار و براق قهوهایرنگی جلوه میکند.
از سفالینههای دیگری که با ظروف محوطهء فوق قابل مقایسهاند،باید به ظرف زورقیشکل شمارهء 12 اشاره نمود که ویلر مشابه آنها را در لایههای اواخر قرن چهارم تا پایان قرن سوم قبل از میلاد به دست آورده است Sir Mortimer,Wheeler;1962,fig.
شکل شمارهء 02 این محوطه را که دارای لبهء صاف با بدنهء کشیده-عرقچینشکل است میتوان با نمونهای از تپهء نوشیجان متعلق به 041 قبل از میلاد تا 04 میلادی David,) Stronach;''1969,fig."