چکیده:
رئالیسم جادویی سبک نسبتا نوینی است که هر چند بیشتر تداعیگر نام آمریکای جنوبی و بهویژه گابریل گارسیا مارکز است، اما خاص ملل جهان سوم است. در داستانهای این سبک، واقعیت و خیال در هم گره میخورند، اما به گونهای که واقعیت بر خیال سیطره دارد، نه خیال بر واقعیت. از میان داستاننویسان فارسی، غلامحسین ساعدی در برخی از آثار خویش به این سبک گرایش دارد. این داستانهای ساعدی را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: داستانهایی که به سبک رئالیسم جادویی نوشته شدهاند و داستانهایی که تنها رگههایی از رئالیسم جادویی را میتوان در آنها یافت. در این نوشته، به بررسی هر دو دسته و همچنین علل گرایش ساعدی به این سبک خواهیم پرداخت.
Magic Realism is a modern fiction style. Although it invokes a South American's name and Gabriel Garsia Markez، specially، it is typical of the third world nations. In fictions of this style، reality and fantasy tie together but in the manner that reality dominates fantasy rather than the other way around. Among Persian novelists، Qolamhossein Saedi is inclined to this style in his fictions. It is possible to divide Saedi 's fictions into two groups: The first one، fictions that have been written in Magic Realism style. The second one، fictions in which only traces of Magic Realism can be found. In this article، both groups of fictions and the rational why Saedi followed this style will be discussed.
خلاصه ماشینی:
"علت دوم را باید در سفرهای ساعدی به آذربایجان و بهویژه سواحل جنوبی ایران و آشنایی با اهالی آن سرزمینها و زندگی پر از رمز و راز آنان جست که تکنگاریهای ایلخچی (1342)، خیاو یا مشکینشهر (1344) و اهل هوا (1345) و همچنین مجموعه داستانهای کوتاه عزاداران بیل و ترس و لرز را به همراه داشته است.
برخی از بارزترین این نمونهها را در جدولی به نمایش میگذاریم: وقایع دهشتبار، توجیهناپذیر و غافلگیرکننده نام اثر (شماره صفحه) بدل شدن موسرخه به جانوری عجیب عزاداران بیل (207 به بعد) سخنگفتن پیرمرد با پرندهای خیالی واهمههای بینام و نشان (50) نشستن ماهیهای ریز، سیاه و خاردار به تور محمد احمد علی و زکریا ترس و لرز (53) متولد شدن کودکی شگفتانگیز از ملا و خواهر زکریا ______ (56) بیرونآوردن جسدی بزرگ «که دست و پایی شبیه آدمها و کلة دراز و عجیبی داشت» از کف قایق اسحاق ______ (75) پدیدار شدن کودکی غریب و شگفتآور در آبادی ______ (82) بستهشدن زنجیر به دور لنج در مطاف ______ (109) «برخی وقایع دهشتبار، توجیهناپذیر و غافلگیرکننده در داستانهای ساعدی» 1.
در حقیقت، تناسب میان ساختار جامعه و ساختار داستان که در برخی از نظریات مربوط به نقد جامعهشناختی مورد بحث قرار میگیرد، در این دسته از داستانهای ساعدی کاملا نمایان است: تناسب میان ساختار زندگی پر از وهم و خیال در جامعة روستایی و ساختار داستانهای وهمگونه و مبتنی بر سبک رئالیسم جادویی که در روستا جریان دارند."