چکیده:
این مقاله،پژوهشی دربارهء نسب چند شخص تاریخی است که در چاپ نخست«دفتر روشنایی»به اشتباه ذکر شده بود و بعدها در چاپ دوم تصحیح شد.علاوه بر این،چند نکتهء اصلاحی نیز در چاپ دوم کتاب مورد بحث قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
در دفتر روشنایی محمد بن علی سهلگی ترجمهء دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی از دو«ابو موسی»یاد شده است،یکی خادم بایزید و فرزند برادر او که:«در خدمت بایزید کوشش بسیار کرد و در تعهّد او و دوستی او بسیار رنج برد و در حشمت و حرمت او مبالغه ورزید» (سهلگی،4831:511)و دیگری«ابو موسی دیبلی»[مطابق ضبط دکتر شفیعی کدکنی در سراسر متن چاپ اول]؛«صاحب عبد الرحیم بن یحیی اسود زاهد دیبلی»(همان:321)به روایت سهلگی این ابو موسی دوم«به زیارت بایزید آمد و چون سخن بایزید را شنید،قصد رحیلش بدل به اقامت شد و چندان از سخنان بایزید و فواید او به خاطر سپرد که بیشتر زائران و غریبان،که با بایزید وارد میشدند،از آن همه محروم بودند»(همان).
در کتب نزدیک به عصر بایزید و صاحب النّور از جلمه:اسرار التوحید در چاپ دوم دفتر روشنایی دکتر شفیعی کدکنی به تبعیّت از استاد هلموت ریتر نسبت «دیبلی»را همه جا به«دبیلی»بدل ساخته بودند،اگرچه این به نظر ما در باب شخص «ابو موسی دبیلی»درست است ولی در باب دیگر دیبلیها صحیح به نظر نمیرسد یا حداقل دلیلی در دست نیست فی مقامات ابی الخیر حالات و سخنان ابو سعید ابی الخیر،منتخب رونق المجالس،پند پیران،کشف المحجوب هجویری،مقامات ابو الحسن خرقانی با نام نوشته بر دریا،روح الارواح سمعانی،التصفیه فی احوال الصوفیه،اللمع ابو نصر سراج نیز پارهای صوفیانه نگاشت سفینهء تبریز(از جمله انس الواجدین استرآبادی،مقامات و احوال اهل معرفت و چند پارهء دیگر که محتمل بود به مناسبتی این نام در آنجا گفته شده باشد،چرا که کاتب فاضل سفینه،ابو المجد تبریزی،بسیار در ضبط کلمات دقیق بوده است)و چند کتاب دیگر؛این کنیه و نام به نظر حقیر نرسید.