چکیده:
ذکر نام ایران در هر جای دنیا،با حضور هنرهای تجسمی غنی ایرانی همراه است.استفاده از مواد گوناگون،روشهای متنوع و خلاقیتهای سرشار در ساختههایی بازیافته از سیلک،املش،مارلیک،زیویه، خوردین و دورههای مختلف حکومتی از هخامنشی تا تیموریان و صفویه،همیشه مورد عنایت و توجه هنرشناسان جهان است از نمونههای نه چندان دور،کنفرانس پژوهشی 1980 لندن در مورد بررسی آثار خلاقیتهای مولانا حاج محمد هروی نقاشی ذو فنون و نابغه عهد تیموریان است که مجموعه 20 مقاله حاصل آن گردهمایی در سال 1981 منشر شده است و کنفرانسهای متعددی که هر روز در گوشهای از جهان برای شناخت بیشتر هنرهای ایرانی تشکیل میشود،هرکدام دلیلی برا استغنای هنرهای ایرانی است؛زیرا آموزش هریک از علوم و فنون مبتنی بر شناخت اساسی و توجه به ریشههای هنرهای بشری است که متخصصان آموزشی را در جهت تلاش و دستیابی به رموز آموزش و رشد هنرهای خلاق ایرانی،ترغیب میکند.آنان سعی دارند با تأمل در شیوههای انتقال مواریث هنرهای بشری به راههای تازهای برای رسیدن به بیان متعالی هنر و کمال آن بپردازند زیرا اعتقاد دارند رشد خارق العاده هنرهای تجسمی ایرانی در طول تاریخ همراه با آموزشهایی بوده که رموز آنها سینهبهسینه به نسلهای بعدی منتقل شده است و با گذشت سالها به نوعی«تکامل و اوج»رسیده که حاصل آن تجارب را در رسالههای مختلف خطی و متون ادبی گذشته به صورت«تذکره نامه»،«فتوتنامه»و«رسالههای عملی»میتوان یافت و در مراکز آموزشعالی و دانشگاهی آنان،تلاشی چشمگیر در جهت شناخت دقیق منابع مکتوب و نسخههای خطی و آثار نفیس ایرانی،همواره مشهود است. نویسنده این مقاله به خاطر تحقیقات طولانی خود و دسترسی به بعضی از منابع مکتوب و نسخههای خطی، به برخی از روشهای آموزش هنرهای تجسمی ایرانی و شواهد تاریخی هنرمندان نابغه که در غبار سالیان محو شدهاند پرداخته که امید است با تلفیق آنها و دستاوردهای علمی هنرهای تجسمی امروز و عملکردهای آموزشی،ما رد مسیر تازهای هدایت نماید.
خلاصه ماشینی:
"در این دوره از مجلات مطالب فراوانی درباره ارزش و اعتبار هنرهای ایرانی به چاپ رسیده که تقریبا مقارن با زمان برنامهریزیهای دروس هنرس دانشگاههای ماست که اینجانب بخشهایی نسبتا کوتاه از آن را در اینجا آوردهام تا ببینید چگونه آنان چشم به چشمه خورشید دارند: «هنر ایران در طرح و نقشونگار و نیز در طریقه تهیه آثار هنری انگلیسی به خصوص در پارچههای این کشور تأثیر بسیار داشته و صناعت انگلیس هم اکنون نیز از این«سرچشمه دائم»اقتباس میکند و بر قدر و قیمت خود میافزاید» نویسنده مقاله همراه با مطالب خود اقدام به چاپ دو قطعه عکس نموده که در یکی از آنها،یک نفر انگلیسی با همان روش چاپ دستی قلمکار و با طرحهایی ایرانی روی پارچه نقشاندازی میکند که همراه این تصویر سه نمونه از پارچهها را هم نشان داده که همان نقشهایی آشنای خودمان است.
در رسالهها و کتب مختلفی که برای آموزش هنرهای ایرانی وجود دارد نکات مختلف آموزش به تربیت با زبانی موزون از قرون گذشته باقی است از مراحل مختلف تهیه مواد و ساخت رنگها تا طریقه قلم مو در بین انگشتان که چند مورد از آنها را در اینجا میآرویم: قلم گاه گره گیری مکن مشت قلم را جایگه ساز از دو انگشت سهء دیگر،ستون آندو باید که تحریر قلم،سنجیده آید به گه کار میباید دلیری نمیباید قلم را سختگیری میبینید این اشعار نمونهای از روش تعلیم استاد مظفر علی نقاش مشهور مکتب هرات و شاگرد و الای کمال الدین بهزاد است که توسط استاد صادقی بیگ افشار از شاگردان مظفر علی در رساله قانون الصور آمده است."