خلاصه ماشینی:
"7 این اولین نسیم جان پرور اصلاح طلبی بود که از پهنه اندیشه و عزم این روحانی بزرگ و درد آشنا به کشور کوهستانی افغانستان وزید, و مردم آن سامان را به بیداری ,و حکومت وقت را به استعمار ستیزی و اصلاح گرایی فرا خواند, آقای حبیبی نویسنده تاریخ مشروطیت در افغانستان در این باره می نویسد: »و حرکت جدیدی که با نهضت سید جمال الدین و دیگر روشنفکران مملکت در حدود 1863 میلادی (1280قمری) آغاز شد به نشر جریده شمس النهار و تاسیس مکتب (مدرسه) حربیه و مطبعه و ترجمه کتب منجر شد...
«11 نتیجه این شکستها تنها آزادی افغانستان و عقب نشینی و خسارات سنگین جانی و مالی و حیثیتی انگلیس نبود هر چند این هم به سهم خود بنا به اعتراف ژنرالهای انگلیسی طاقت فرسا و کمر شکن بوده است بلکه نتیجه مهم آ، آثار مثبت و تعیین کننده ای است که در سطح منطقه و جهان بر جای گذاشت, از جمله مولف کتاب روابط سیاسی ایران و انگلیس می نویسد: »این که در سال 1842 این جزیره (خارک و شمال غربی بوشهر) را انگلیسها تخلیه کردند یکی این بود که روابط انگلیس با حاجی میرزا آقاسی خوب شد, دیگر این که قشون انگلیس در افغانستان بکلی شکست خورده و از بین رفت«12 همانطور یکه قبلا اشاره شد سلاطین و حکام خود کامه در زمان خطرات خارجیها و استعمار گران پا بفرار گذاشته و کوچکترین مقاومتی از خود نشان نمی دادند ,در این میان این ملت مظلوم و متدین افغانستان بود که به رهبری علمای دینی و اندیشمندان اسلامی شان دست به مقاومت و دفاع می زد, اما وقتی دشمن شکست می خورد سلاطین جور با دسیسه ها و تزویرهای مختلف و با همکاری سیاسی و مالی و تبلیغاتی دشمن به قدرت بازگشته و برای تحکیم سلطه نامشروع خویش با لطائف الحیل اقدام به اعدام و زندان و تبعید رهبران مذهبی و پیشقراولان اصلاح خواهی کرده ملت را به انواع درگیریهای ناخواسته فرقه ای و قومی و..."