چکیده:
ناکارامدی سیستم حمل و نقل در کلان شهرها از جمله تهران، علاوه بر ایجاد مسائل خاص ترافیکی، مسائل محیط زیستی مهمی همچون افزایش مصرف سوخت و در نتیجه از بین رفتن مقادیر زیادی از منابع تجدید ناپذیر طبیعی را بوجود می آورد. افزایش میزان مصرف سوخت در تهران به طور عمده ناشی از عدم وجود سیستم حمل و نقل منسجم و کارآمد است که این مسئله خود از مهم ترین علت های کاهش منابع محیط زیستی کشور است. هدف اصلی این تحقیق تعیین نحوه استفاده بهینه و مطلوب از انواع وسایل سیستم حمل و نقل درون شهری برای کاهش مصرف سوخت و در نتیجه کاهش تخریب و غارت محیط زیست است. برای نیل به این هدف مقدار مصرف سوخت انواع وسیله نقلیه به ازای هر مسافر و سپس مقدار زمین معادل که تامین کننده میزان سوخت برای هر فرد است، با استفاده از روش جای پای اکولوژیکی محاسبه شد. نتایج بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که مترو با کسب 003/0 مترمربع زمین به ازای هر مسافر کمترین مقدار مصرف را، که معادل مقدار مصرف 1400 مسافر خودروی شخصی که بیشترین مقدار مصرف را دارا است به خود اختصاص داده است. به بیانی دیگر، بهترین توزیع مسافر آن است که به ازای هر یک مسافر مترو، 071/0 مسافر خوردور شخصی وجود داشته باشد. با در نظر گرفتن این تناسب و پیش بینی جمعیت در سال 1405 بهترین سناریو جهت به حداقل رساندن مصرف سوخت و کاهش منابع محیط زیستی برای انواع وسایل حمل و نقل مشخص شده است.
خلاصه ماشینی:
"-محاسبۀ جای پای اکولوژیکی )FE( برای مینیبوس براساس جدول شمارۀ(2)در سال 1386 روزانه تعداد 882000 نفر مسافر با شرکت مینیبوسرانی جابهجا شده است و همچنین تعداد سفرهای روزانه در سال 86 برابر 490000 سفر است(شرکت مطالعات جامع حملونقل و ترافیک،1386)،پس: 0/55-882000؟490000 سهم یک مسافر از سفرهای انجام شده توجه به آنکه مقدار پیمایش سفر در تهران برای مینیبوس 12 کیلو متر است،در نتیجه: 6/6-12*0/5-پیمایش سفر در تهران*تعداد سفرهای روزانه سفر کیلو متر با مینیبوس در روز برای یک مسافر و با توجه به جدول شمارۀ(3)،میزان مصرف سوخت به ازای یک مسافر در یک کیلو متر برای مینیبوس 0/025 لیتر است،در نتیجه: 0/165-0/025*6/6 لیتر سرانه مصرف روزانه گازوئیل به ازای یک مسافر و نیز:0/0436-3/7853؟0/165 گالن سرانه مصرف روزانه گازوئیل به ازای یک مسافر و همچنین: UTB 7406-nollag/UTB 007831*snolleg 6340/0 sennot 59/91*UTB noillib 600000/0 nobraC sennot 21000/0-UTB noillib/nobraC با توجه به آنکه هر هکتار زمین 1/8 هکتار کربن جذب میکند: sennot 8/1?eratcseh*nobraC sennot 21000/0 2^m 76/0-ceH 760000/0-nobraC میزان زمین تأمینکنندۀ سرانۀ مصرف روزانه گازوئیل در صورت استفاده از مینیبوس.
پس: با توجه به آنکه مقدار پیمایش سفر در تهران برای خودروهای شخصی 12 کیلو متر است،در نتیجه: 12-12*1-پیمایش سفر در تهران*تعداد سفرهای روزانه سفر کیلومتر با خودروهای شخصی در روز برای یک مسافر و با توجه به جدول شمارۀ(3)،میزان مصرف سوخت به ازای یک مسافر در یک کیلو متر برای خودروهای شخصی 0/097 لیتر است،در نتیجه: 1/164-0/097*12 لیتر سرانۀ مصرف روزانه بنزین به ازای یک مسافر 0/31-3/7853؟1/164 گالن سرانۀ مصرف روزانه بنزین به ازای یک مسافر و از آنجایی که بنزین بدون سرب تقریبا معادل با 125000 TUB در هر گالن است که معادل با نرخ 19/35 تن کربن آزاد شده در هر بیلیون TUB است )2002,namssorD dna attezzeP( TUB 05783-nollag/UTB 000521*snollag 13/0 sennot 53/91*UTB noillib 930000/0 nobraC sennot 57000/0-UTB noillib/nobraC با توجه به آنکه هر هکتار زمین 1/8 هکتار کربن جذب میکند: sennot 8/1?eratceh 1*nobraC sennot 57000/0 2^m 2/4-ceH 24000/0-nobraC میزان زمین تأمینکنندۀ سرانۀ مصرف روزانه بنزین در صورت استفاده از خودروهای شخصی."