چکیده:
معمولا اینطور مطرح میشود که سهم پوششهای بیمهای(حدود 3 درصد از کل بیمه نامههای صادر شده)متناسب با سهم این بخش از تولید ناخالص ملی(کمی کمتر از 30 درصد) نمیباشد.در توجیه این مطلب به دلایلی مانند فقدان فرهنگ بیمهای نزد مدیران نفتی استناد و راهکارهایی نیز در جهت توسعهی پوششهای بیمهای مطرح شده است.در این مقاله توجیهپذیری بهکارگیری پوششهای بیمهای در چارچوب یک مدل نظری،در شرایط تمرکز شدید(تنوع ضعیف)مالکیت،بررسی شده است.در حقیقت،پوششهای بیمهای را میتوان قدرتمندترین ابزار مدیریت ریسک به حساب آورد.شرکتهای بیمه معتقدند با پرداخت هزینهای ناچیز،میتوان پوشش مناسبی برای خطرات زیان بار آتی ایجاد کرد،بنابراین از این منظر،خرید بیمه نامه را توجیهپذیر عنوان میکنند.سئوال قابل طرح این است که آیا عواملی مانند ساختار مالکیت(بهطور خاص،وضعیت تمرکز)،میتوانند بر توجیهپذیری خرید بیمهنامه مؤثر باشند؟در این مقاله ابتدا تأثیر تمرکز شدید مالکیت بر خرید پوششهای بیمهای بررسی شده است.این بخش شامل پنج نتیجهی مشخص و حائز اهمیت است.در بخش بعد،صنعت بیمهی ایران و صنعت نفت و گاز،از نظر ساختار مالکیت مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج حاصل نشان میدهد که درجهی تمرکز در صنعت بیمه ضعیف و در صنعت نفت و گاز بسیار شدید بوده است.در مجموع،هنگامی که این صنعت با تمرکز بالای مالکیت همراه باشد،خرید پوششهای بیمهای از شرکتهای بیمه توجیهپذیر نمیباشد.توسعهی بیمهی نفت و گاز به صورت بنیادی از طریق خصوصیسازی و تنوع بخشی به مالکیت امکانپذیر میباشد و در بخشهائی که کماکان به صورت متمرکز در مالکیت دولت باقی خواهند ماند،ایجاد ساز و کارهای بیمهای خاص(نظام خود بیمهای)و یا ایجاد صندوق جبران خسارت دارای توجیه بالاتری خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"یک بنگاه فعال در بازار ممکن است هریک از ساختارهائی نظیر مالکیت-مدیریت، مالکیت خانوادگی،تعلق به نهادهای عمومی غیر دولتی(مانند شهرداریها)،مالکیت دولتی،مالکیت تعاونی و یا ساختار مالکیت مبتنی بر سهام عام(سهام خرد)را داشته باشد،لذا این سئوال قابل بررسی است که آیا بین ساختار مالکیت بنگاه و میزان استقبال از پوششهای بیمهای عرضه شده،رابطهای وجود دارد یا خیر؟برخی از مطالعات مرتبط با حوزههای فوق به شرح زیر است: تامسن و پدرسن1(0002)،مدعی شدهاند که هویت مالک-سرمایهگذار بنگاهها برای درک استراتژی شرکت و پذیرش ریسک حائز اهمیت بوده و به نظر میرسد انواع مختلف مالکیت،اهداف و اولویتهای مختلف و توانائیهای متفاوتی برای کاهش مؤثر ریسکهای قابل بیمه از طریق تنوع بخشی داشته باشند.
(51)(به تصویر صفحه مراجعه شود) در حالت حدی و با فرض افزایش معنیدار تعداد بنگاهها،خواهیم داشت: (61)(به تصویر صفحه مراجعه شود) لذا در شرایطی که فعالیتها یا خدمات شرکتهای بیمهگر در یک محیط رقابتی انجام پذیرد،توسعهی دامنهی جغرافیائی فعالیتهای بیمه از یک ناحیه یا کشور خاص به محیط بین المللی،نتیجهی زیر را به دست میدهد: نتیجهی چهارم با فرض توسعهی دامنهی فعالیت شرکتهای بیمهگر به سطح بین الملل،وجود تمرکز شدید در مورد دارائیهای مربوط به یک فعالیت خاص(مثلا دولت ایران به عنوان مالک کلیهی سهام شرکتهای نفت و گاز)،موجب میشود مالک بنگاههای داخلی در مواجهه با هریک از دو حالت خرید بیمه نامه و یا عدم خرید آن(در این حالت وی هزینهی خسارتهای وارد شده را از محل منابع خود پرداخت خواهد کرد)،بیتفاوت باشد."