چکیده:
هدف:مطالعه صوتشناسی تأثیر واکداری و محل تولید همخوانهای انفجاری دهانی زبان فارسی،بر متغیر زمان شروع واک در تولید گفتار کودکان با کاشت حلزون و مقایسه آن با کودکان شنوا،هدف مقاله حاضر است.روش:10 کودک دختر ناشنوای پیشزبانی که حدود 4/5 سال از کاشت حلزون شنواییشان میگذشت،8 کلمه تک هجایی زبان فارسی را تولید کردند که در این کلمات همخوانهای انفجاری دهانی زبان فارسی،قبل از واکههای پسین و در آغاز هجا قرار گرفته بودند.با استفاده از نرمافزار پرت متغیر زمان شروع واک استخراج و با استفاده از آزمونهای تحلیل واریانس نتایج حاصل با تولید 10 کودک دختر شنوا مقایسه شد.یافتهها:در هر دو گروه از کودکان،بر اساس متغیر زمان شروع واک نمیتوان بین محلهای تولید لبی،دندانی و کامی تمایز قائل شد.در همهء موارد به جز همخوانهای دندانی بیواک،میانگین زمان شروع واک در کودکان کاشت حلزون شده،بیشتر از کودکان شنوا بود؛دیگر اینکه تفاوت آشکاری بین تولید انفجارهای واکدار دو گروه وجود داشت،از این جهت که تنها در کودکان شنوا،زمان شروع واک با مقدار منفی تولید شده بود.همچنین،بازه زمانی تغییرات زمان شروع واک در کودکان کاشت حلزون شنوایی شده،کوچکتر از همسالان شنوای آنها بود.نتیجهگیری:در هر دو گروه از کودکان زمان شروع واک برای ارزشهای مختلف مقوله واکداری معنادار بود،اما زمان شروع واک برای محلهای تولید مختلف ء تعامل مقولههای واکداری و محل تولید معنادار نبود.بهعلاوه،وضعیت شنوایی بر زمان شروع واک تأثیر معناداری داشت.
Objective: The purpose of this study was to acoustically analyze the effect of voicing and place of articulation on the amount of Voice Onset Time (VOT) in initial Persian oral plosives produced by cochlear implanted children، and to compare the results with hearing controls.
Method: prelingual girls who were cochlear implanted about 4.5 years before the test and 10 hearing girls who were about 4.5 years age uttered 8 monosyllabic words، including oral plosives in the initial position followed by a back vowel. VOT values were measured using Praat software and GLM univariate tests were used for statistical analyses.
Results: The range of VOT changes in the production of cochlear implanted children was smaller than their hearing counterparts، while the amount of VOT in the production of cochlear implanted children except in voiceless dental plosives was higher than hearing children.
Conclusion: It was shown that VOT was significantly correlated with voicing، but it could not be considered as a phonetic correlate of place of articulation and the interaction of voicing and place of articulation. Furthermore، it was confirmed that the status of being cochlear implanted or having normal hearing had significant effect on the amount of VOT.
خلاصه ماشینی:
در همۀ موارد به جز همخوانهای دندانی بیواک،میانگین زمان شروع واک در کودکان کاشت حلزون شده،بیشتر از کودکان شنوا بود؛دیگر اینکه تفاوت آشکاری بین تولید انفجارهای واکدار دو گروه وجود داشت،از این جهت که تنها در کودکان شنوا،زمان شروع واک با مقدار منفی تولید شده بود.
در پژوهش حاضر مقدار متغیر زمان شروع واک برای همخوانهای انفجاری دهانی زبان فارسی که در ابتدای هجا قرار دارند،در تولید 10 کودک ناشنوای کاشت حلزون شنواییشده اندازهگیری و با یک گروه از کودکان شنوا مقایسه شده است،برای اینکه مشخص شود تا چه حد میتوان در تولید آوای هر گروه از کودکان،زمان شروع واک را به عنوان .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) یافتهها در جدول 1،میانگین،انحراف معیار و مقادیر کمینه و بیشینه متغیر زمان شروع واک(میلی ثانیه) برای انفجاریهای دهانی آغاز هجا در ارتباط با سه محل تولید لبی،دندانی و کامی آورده شده است.
با این تفاوت که درکودکان کاشت حلزون شنواییشده میانگین مقادیر متغیر زمان شروع واک در بازه 9/9 تا 22/1 میلی ثانیه قرار دارد،درحالیکه در کودکان شنوا بازه زمانی گستردهتر است و شامل کمینه 14- تا بیشینه 8/63 میلیثانیه میشود.
در همخوانهای انفجاری بیواک نیز وضعیت مشابهی وجود دارد؛به جز در مورد محل تولید دندانی که میانگین متغیر زمان شروع واک کودکان کاشت حلزون شنواییشده،کمتر از همسالان شنوای آنان است.
با توجه به جدول شاخصهای آماری برای مقوله واکداری(جدول 2)و همچنان که در نمودار 2 مشاهده میشود میتوان عنوان کرد که درهر دو گروه کودکان کاشت حلزون شنوایی شده و شنوا مقدار زمان شروع واک در انفجاریهای بیواک بسیار بیشتر از انفجاریهای واکدار است.