چکیده:
هدف:در این مقاله،ضمن اشاره به مدلها و رویکردهای گذشته و نوین خواندن،رشد مهارتهای خواندن در افرادی که از روی متون چاپی میخوانند(افراد بینا)با رشد این مهارتها در افرادی که نابینا هستند و یادگیری خواندن را با استفاده از حس لامسه،یاد میگیرند،(بریل)مقایسه میشود.روش:پس از گردآوری مقالات معتبر و کتب مختلف و با مقایسه مدلهای مختلف خواندن،فرایند یادگیری آن در افراد با آسیب بینایی و عادی بر مبنای مدل چال که زمینههای بیشتری را برای بررسی در این حوزه،فراهم میکند،مفهومسازی،مقایسه و تحلیل شد.یافتهها:پردازش موازی خواندن در افراد بینا و نابینا به این صورت است که هر دو گروه اطلاعات دیداری و لمسی را که از متن دریافت کردهاند در نهایت به مغز میفرستند تا در آنجا معنی و مفهوم پیدا کند.این وضعیت ایده مقایسه این فرایندها را در ذهن پژوهشگران این حوزه،شکل داده است.فرایند یادگیری خواندن بریل بعد از یادگیری علائم و اختصارات و نمادها،شبیه یادگیری حروف چاپی است.مراحل اولیه خواندن بریل بر مهارتهای واجشناختی،مبتنی و مستلزم رشد دانش نوشتاری است که به وسیلهء خوانندههای بینا برای یادگیری ارتباط نویسه-واج مورد استفاده قرار میگیرد.نتیجهگیری با توجه به اینکه در ایران،تاکنون پژوهشگران به بررسی تجربی توانمندی خوانندههای نابینای فارسی زبان در پرتو مدلهای مختلف خواندن نپرداختهاند،بهتر است پژوهشهای آتی این حوزه به بررسی تجربی خواندن در افراد نابینا پرداخته تا چارچوب مدلی متناسبی از خواندن متون فارسی به وسیله افراد نابینا به دست آید.در چنین شرایطی والدین، مربیان و دانشآموزان نابینا از طریق درک و فهم فرایندهای خواندن بریل و نحوه پردازش اطلاعات لمسی،فایده و سود بیشتری از برنامهها و فعالیتهای خود خواهند برد.
Objective: This study reviewed past and new models of reading and compared development of reading skills between blind، those who are starting learning to read through touching (Braille) and normal readers.
Method: valid and scientific books and articles relevant to the objective published from 1970 to 2009 were reviewed، based on their findings and results the processes of learning to read in visually impaired children was conceptualized، compared and analyzed. Regarding to which Se، Ne Chall's model of reading has been supported by different studies in this study also comparison has been done in perspective of Chall's model of reading.
Results: Processes of learning to read among visually impaired people is comparable to the processes of learning to read print in normal readers but visually impaired people have to learn Braille symbols، abbreviations and the others characteristics of Braille. Processes of learning to read are based on having phonological awareness skills and orthographic skills which are prerequisite for reading in normal and blind readers.
Conclusion: according to which there is no experimental research that had been investigated learning to read in visually impaired Persian readers(Persian Braille Writing system) in perspective of universal models of reading ، doing empirical studies with Persian visually impaired readers would be useful to develop new model or extend current models of reading.
خلاصه ماشینی:
فرایند یادگیری خواندن در کودکان با آسیب بینایی و عادی دکتر محمد احمد پناه* تاریخ دریافت:88/7/52 تجدید نظر:88/01/8 پذیرش نهایی 98/6/61 چکیده هدف:در این مقاله،ضمن اشاره به مدلها و رویکردهای گذشته و نوین خواندن،رشد مهارتهای خواندن در افرادی که از روی متون چاپی میخوانند(افراد بینا)با رشد این مهارتها در افرادی که نابینا هستند و یادگیری خواندن را با استفاده از حس لامسه،یاد میگیرند،(بریل)مقایسه میشود.
مارش و همکاران(1891)چهار مرحله را پیشنهاد کردهاند که همه خوانندهها برای یادگیری خواندن بایستی این مراحل متوالی را پشت سر بگذارند:در مرحله اول،کودکان از راهبرد زبانی حدس زدن بر مبنای ویژگیهای کلمه(مانند حروف اول کلمه)برای خواندن،استفاده میکنند؛در مرحله دوم که بر مرحله اول بنا میشود،کودک توانایی این را پیدا میکند که بر مبنای شباهتهای نوشتاری و علائمی مانند شکل، اندازه و حرف آخر،کلمات ناآشنا را از هم تمیز دهد؛ در مرحله سوم خوانندهها،شروع به بازشناسی کلمه میکنند و از قواعد مشخصی برای رمزگردانی کلمات ناآشنا،استفاده میکنند؛برای مثال ممکن است خواننده به این نکته توجه کند که<<اک>>در کلماتی مثل<<خوراک>>،<<مسواک>>،<<نمناک>>،شبیه هم تلفظ میشود و در مرحله آخر،قواعد رمزگردانی و رمزگشایی حالت فراگیرتری پیدا کرده و اتکاء فرد به متن کلمه و جمله برای تلفظ درست،بیشتر میشود؛ برای مثال a در کلمه cape دارای صدای بلند است چون کلمه به واکه کوتاه >>e<< ختم میشود و >>a<< در cap دارای صدای کوتاه است چون فقط با یک حرف صامت دنبال شده است.