چکیده:
سیستمهای شکلزا پیروی کرده و بعضی از سیستمهای شکلزای ایران علی رغم وجود تمامی عواملی که زمین شناسان و ژئومرفولوژیستها به عنوان شروط اولیه تکوین مخروطه افکنهها بیان میدارند،قادر به تولید فرمهای مخروطی نیستند. است.ایران را میتوان از نظر سیستمهای فرمزای اقلمی2و نه پهنهبندیهای اقلیمی رایج به چهار ناحیه متفاوت3
خلاصه ماشینی:
"از بررسی نمودار شماره(2)میتوان دریافت که در بین مخروط افکنههای مورد مطالعه،مخروط افکنهای با محیط کمتر از 5 کیلومتر دیده نمی- شود؛یعنی حتی مخروطههای کوچکتر از 1 کیلومتر مربع هم طول محیط بیشتر از 5 کیلو متر دارند و از نظر شبیهسازی هندسی این گروه از مخروط افکنهها دارای مثلث معادل کشیدهای بوده،طول آنها چند برابر عرضشان است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل(3)توزیع پراکندگی مخروطه افکنههای ایران براساس محیط(عباسی،6831) دومین گروه مخروط افکنهها یعنی آنهایی که محیطی 5 تا 1 کیلومتر دارند 42 عدد هستند.
چنانچه منحنی گروه دوم که مربوط به مخروطههای بزرگ و خیلی بزرگ است،با موقعیت مکانی آنها تطبیق داده شود و سپس با نقشه پلایاهای ایران که توسط کرینسلی(7691) تهیه شده،مقایسه گردد،درمییابیم که تمامی مخروط افکنههای این گروه در حاشیه پلایاهای ایران واقع شدهاند و به عبارتی منشا دلتایی دارند؛بدین معنی که در ادوار کواترنر بخش عمدهای از رسوبگذاری این دسته از مخروطهها در محیط آبهای راکد صورت میگرفته است و به همین خاطر،به این دسته از مخروطهها،مخروط افکنههای دلتایی گفته میشود(شکل 4).
برخلاف شهرت عام در مورد نحوه تشکیل مخروطهها که شرط لازم و کافی برای ایجاد چنین پدیدههایی از دیدگاه زمین شناسان،وجود دو سطح با اختلاف ارتفاع و پارهای از شروط رخسارهای بیان شده است، چنانچه به نحوه توزیع مخروطهها در ایران توجه شود،در خواهیم یافت که توزیع مخروطه افکنههای اصلی در سرزمین ایارن،تابعی از مدل همجواری سلولهای حرارتی و برودتی است(شکل 6)."