چکیده:
اقلیم مناطق،هم در تعیین نوع ساختمان و سرپناه،هم در میزان و مقدار نیاز افراد به مصرف انرژی و هم در تأمین آن(گاهی به عنوان عامل محدودکننده و گاهی به صورت یک عامل مؤثر)نقش تعیینکنندهای ایفا میکند.ازاینرو،فرآیند تعیین،شناخت و کنترل تأثیرات اقلیمی بر مقدار مصرف انرژی در هر منطقه حایز اهمیت زیادی است. نحوه بهرهگیری از شکلهای متنوع انرژی برای مقاصد گوناگون،انواع ساختمانها و نیز برای جوامع و افراد مختلف بسیار متفاوت بوده،واضح است که میزان مصرف انرژی و نیاز به آن در مناطق سردسیر بیشتر از مناطق گرمسیر است.مصرف یا تقاضای زیاد برای انرژی مسلما هزینه تأمین آن را در مناطق سردسیر بالا خواهد برد که این مسأله به عنوان یکی از مشکلات اساسی این جوامع به شمار میآید.بر این اساس،منطقه آذربایجان نیز به عنوان بخشی از منطقه شمال غرب ایران و به علت برخورداری از آب و هوای سرد و کوهستانی،طبیعتا در تأمین انرژی مورد نیاز بخشهای مختلف جامعه با این مشکلات و محدودیتها روبهروست.ازاینرو،بررسی و شناخت دقیق انرژی خورشیدی به عنوان برترین منبع انرژی جهان در منطقه مورد مطالعه برای برنامهریزی و مدیریت صحیح انرژی و دستیابی به آیندهای مطمئن امری اجتنابناپذیر است.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به اهمیت پدیده،تابش و انرژی تابشی خورشید به عنوان برترین منبع تأمین انرژی،در این پژوهش نحوه توزیع و پراکندگی جغرافیایی آن و تعیین مناطق بالقوه و بهینه برای استفاده از این انرژی در منطقه آذربایجان بررسی شده است.
جدول 1:اختلاف سالانه دما در ایستگاههای منطقه آذربایجان (به تصویر صفحه مراجعه شود) ساعت آفتابی اگر کره زمین در هر مکانی به مقدار مساوی انرژی تابشی خورشید را دریافت مینمود،مسائل مربوط به ارزیابی و محاسبه میزان دریافت انرژی تابشی در مناطق مختلف (2)- Suhas,Sukhatme (3)- Sol,Wieder کره زمین مطرح نبود،اما واقعیت امر اینگونه نیست؛به طوری که آب و هوا نقش بسیار مهمی در طراحی و تدبیر روشهای عملی و تجربی مفید برای استفاده از انرژی خورشیدی ایفا میکند(اسچواگلر و مک کلینتوک،1891:58)4.
اعمال طراحی اقلیمی و اصول مربوط به طراحی متناسب ساختمانها در ارتباط با اقلیم(ارزیابی انرژی تابشی خورشید در سطوح مختلف،تعیین جهات مختلف،بویژه جهت گیری ساختمانها)زمینه مناسبی را برای به کارگیری سیستمهای فعال فراهم میسازد؛به طوری که با ترکیب بهینه این دو سیستم،بهرهگیری از انرژی خورشیدی در منطقه به (01)- John Hardy حد اکثر مقدار خود میرسد.
بر این اساس،امکان بهرهگیری کامل از انرژی خورشیدی در منطقه آذربایجان با توجه به شرایط اقلیمی حاکم بر آن و میزان تابش دریافت شده وجود نداشته،به علت سردسیر بودن منطقه،سیستمهای بهرهگیری از انرژی خورشیدی را تنها با هدف جایگزینی و یا صرفه جویی در مصرف سوختهای فسیلی میتوان مورد استفاده قرار داد."