چکیده:
با افزایش بیرویهء جمعیت،بویژه جمعیت شهرنشین در چند دههء اخیر در کشور ایران،مسأله فضا و توسعه پایدار فضایی از اهمیت قابل توجهی برخوردار گردیده است.در ایران رشد جمعیت شهری با توسعهء ناموزون افقی شهر و از بین بردن منابع کشاورزی و طبیعی اطراف شهرها همراه بوده است.این در حالی است که بسیاری از شهرها دارای منابع فضایی باارزش،اما فرسودهای هستند که راهگشای بسیاری از مشکلات به وجود آمدهء شهرها در حال حاضر است،و از همین جا مسأله بهسازی و نوسازی این فضاهای باارزش مورد توجه قرار گرفته است.متأسفانه،ایران به دلیل استفاده از طرحهایی که بیشتر تقلیدی بوده و تنها مسایل کالبدی را مورد توجه قرار داده است،نتوانسته از این فضای باارزش استفاده بهینهای را به عمل آورد.محله جوباره اصفهان از جمله محلاتی است که ضمن برخورداری از قابلیتهای بالقوه در جذب جمعیت با معضل بافت فرسوده مواجه شده است.این محله به رغم طرحهای اجرا شده در جهت احیای آن،نتوانسته آنگونه که شایسته قدمت محله و توانهایم وجود آن است،در مسیر توسعه پایدار فضا گامی موثر بردارد و همچنان شاهد گریز جمعیت از محله و گسترش افقی شهر هستیم.هدف این مقاله تحلیلی بر طرحهای احیاء و نوسازی در محله جوباره و بیان نقاط ضعف و قوت آنها و ارائه راهکارهایی برای استفاده بهینه از این فضاها ضمن حفظ هویت بافت است.در این پژوهش،از روش تحقیق توصیفی ژرفانگر استفاده شده و به منظور سنجش و تجزیه و تحلیل اطلاعات از تمامی روشهای مصاحبه، مشاهده،پرسشنامه و مطالعه کتابخانهای بهرهمند شده است.برخی نتایج حاصل از این تحقیق به قرار زیر است: نوسازی پایدار بدون شناخت و توجه به ساختار اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی محل امکانپذیر نیست؛بدون جلب مشارکت واقعی مالکان این بافتها امکان دستیابی به بهسازی مطلوب محقق نخواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"در واقع،بررسی اثرات اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی طرحهای اجرا شده در محله جوباره،می تواند نقاط ضعف و قوت طرحها را برای متصدیان در امر بهسازی و نوسازی مشخص نماید،و از آنجا که اقدامات بهسازی و نوسازی باید در جهت رفاه ساکنان و رفع مشکلات حاصل از فرسودگی باشد،نه گریز ساکنان،بیتوجهی به وضعیت اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی ساکنان این محلات و توجه بیش از حد به کالبد و بازسازی و زیباسازی معابر و بدنه بافت،بدون توجه به نیازهای(اقتصادی-اجتماعی) ساکنان امری بیهوده بوده و با گذشت زمان نمیتواند نتایج اقتصادی-اجتماعی پایداری در پی داشته باشد.
بالا بودن درصد مالکیت در محله نشان دهنده اصالت محله است و همچنین مالکیت بالا باعث میشود که مردم به فکر حفظ محل سکونت خود باشند و این مزیت برای حفظ این بافت از فرسودگی کالبدی و اجتماعی قابل توجه است(مأخذ:نگارندگان).
اثرات اقتصادی اجرای طرح:از دید ساکنان محله، اجرای طرح تنها تا حدودی باعث افزایش قیمت مسکن شده،لکن این میزان چندان زیاد نبوده و تاثیر چندانی بر افزایش شغل و درآمد مردم نداشته است،همانطور که قبلا گفته شد،محله با وجود آثار تاریخی غنی میتواند محل جذب گردشگران داخلی و خارجی بسیاری باشد و منبع درآمدی مناسبی را برای ساکنان محله که در سطح اقتصادی پایینی به سر میبرند،ایجاد نماید،که خود این امر(بهبود وضعیت اقتصادی مردم)یکی از مهمترین عوامل در افزایش مشارکت آنان در امر بهسازی و سرعتبخشی به طرحها خواهد بود،اما متأسفانه مشاهده میشود که سازمانهای مربوطه به این مسأله اصلا توجهی نداشته اند(مأخذ:نگارندگان)."