چکیده:
موضوع مهاجرت و پیامدهای آن در سالهای اخیر به عنوان یکی از مسائل مهم اجتماعی در کشور مطرح گردیده و مدیران اجرائی به خصوص مدیریت کلان شهرها را با چالش جدی مواجه ساخته است با توجه به اهمیت و ضرورت شناخت ویژگیهای مهاجرت در استانها و کشور،هدف این مقاله بررسی ویژگیهای مهاجرتی جمعیت استان آذربایجان غربی در دهههای اخیر است.روش تحقیق توصیفی،روش گردآوری دادهها اسنادی،روش تجزیه و تحلیل دادهها تحلیل جریانهای اجتماعی(ورود-خروج مهاجر در محدوده استان)و جامعهآماری استان آذربایجان غربی است.در این مقاله ضمن تحلیل خالص مهاجرت در سه دهه اخیر،پیوندهای جمعیتی عمده استان با سایر استانهای کشور در دهه اخیر و همچنین دلایل مهاجرتهای شهری و روستایی در این استان به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است.نتایج نشان میدهد از یک طرح تبادل جمعیتی استان در بیش از 65 درصد موارد تنها با سه استان آذربایجان شرقی،تهران و کردستان بوده و تهرات دومین مقصد عمده مهاجران از استان است و از طرف دیگر تفاوت ماهیت مهاجرتهای شهری و روستایی و غالب بودن عامل پیروی از خانواده در مهاجرت به استان آذربایجان غربی را میتوان از نتایج مهم این تحقیق دانست.همچنین در این تحقیق تأثیر میزان فاصله و دوری و نزدیکی به مرکز استان به عنوان یک عامل کلیدی و تأثیرگذار در حجم و کیفیت مبادله جمعیتی بین استان آذربایجان غربی و سایر استانها مورد بررسی آماری قرار گفته و نتایج آمارههای ضریب پیرسون و رگرسیون،حاکی از معناداری رابطه معکوس میان دو نقطه و حجم تبادل جمعیتی بین آن دو نقطه است.
خلاصه ماشینی:
"(زنجانی،8831) جدول 1-وضعیت کلان مهاجرتهای کشور در سه دهه اخیر (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ نتایج سرشماریهای مرکز آمار ایران آمارها نشان میدهد استان آذربایجان غربی در هر سه سرشماری اخیر دارای موازنه مهاجرتی منفی بوده و در طی این مدت بیش از 24 هزار نفر جمعیت خود را از دست داده است اگرچه مهاجرت در تمام استانها-چه مهاجرتفرست و چه مهاجرتپذیر-به یک چالش جدی تبدیل شده ولی در خصوص استان آذربایجان غربی به دلیل اهمیت جغرافیایی ایت استان در برقراری ارتباط با کشورهای همسایه و لزوم حفظ جمعیت آن برای محافظت از مرزها،بررسی پدیده مهاجرت را در این استان ضروری ساخته است این مقاله به دنبال بررسی کمیت،کیفیت و دلایل این پدیده در استان آذربایجان غربی است.
3-5-نقش فاصله در حجم مهاجرتهای استان آذربایجان غربی پیوندهای اجتماعی بین نقاط سکونتگاهی استانها نشان میدهد که عامل فاصله یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر حجم جابجای جمعیت است به عبارت دیگر فاصله ممکن را با مبدا مهاجرت داشته باشد برای توضیح منطقهای بودن بخش عمده مهاجرتهای استان آذربایجان غربی،متغیر فاصله به عنوان فاکتور مؤثر در میزان مهاجرتهای استان مورد آزمون قرار گرفت برای این منظور،از ضریب همبتسگی پیرسون و رگرسیون یک و دو مغیره استفاده گردید نتیجه آزمون نشان می دهد که ضریب همبستگی بین فاصله و تعداد مهاجران خارج شده از استان در سطح 59 درصد معنیدار میباشد تأثیر فاصله بر افزایش و یا کاهش تعداد مهاجران خارج شده از استان نیز مورد تایید قرار میگیرد ان موضوع در خصوص مهاجران وارد شده به استان نیز صادق است وسطح معناداری آن برابر 59 درصد است نکته مهم دیگر ارتباط بسیار قوی بین تعداد مهاجران وارد شده و خارج شده بین دو نقطه است که این ارتباط در سطح 99 درصد معنادار بوده است(جدول شماره 6)این موضوع نشان میدهد که تبادل جمعیت استان آذربایجان غربی با هر یک از استانهای دیگر صرف رابطه یک طرفه مهاجرفرستی یا مهاجرپذیری برقرار نبوده بلکه همواره تعادل نسبی در ورود و خروج بین دو نقطه برقرار بوده است."