چکیده:
کتاب تاریخ صوفیهء ابو عبد الرحمن سلمی کتابی غیر از طبقات الصوفیه اوست و در زمان خود بسیار مورد استقبال بوده ولی اکنون دردست نیست.پیش از این،محقق فرانسوی لویی ماسینیون،مقالهای باعنوان«تاریخ صوفیه»فراهم کرده بود که بیشتر باید آن را حلاجنامه نامید،زیرا اقوال سلمی که در تاریخ بغداد خطیب بغدادی آمده و دربارهء حلاج است در آن ذکر شده است.دیگر آنکه،این اقوال براساس نام ابو عبد الرحمن و نیز محمد بن حسین انتخاب و تدوین شده که این هم جای بحث دارد،زیرا افراد زیادی با نامهای محمد بن حسین و ابو عبد الرحمن و سلمی شناخته شده بودند.علاوهبر این،سلمی دارای تألیفات بسیاری بوده و هیچ دلیلی ندارد که اقوال او در مورد عرفا صرفا از کتاب تاریخ صوفیه باشد.ازاینرو،در این مقاله، طرحی نو برای احیای کتاب در افکنده شده است. مقالهء حاضر بخشی از کتابی است که با نام تاریخ صوفیهء ابو عبد الرحمن السلمی،به قلم نگارنده تهیه و تدوین شده و به زودی در اختیار عقلاقهمندان قرار خواهد گرفت.
خلاصه ماشینی:
"الحلاجـ-فی آخر سنة 903(و أقام الحج)للناس فی هذه السنة أحمد بن العباس لا یهولنکم هذا فانی عائد الیکم بعد ثلاثین یوما و هذا إسناد صحیح لا شک فیه و هو یکشف حال هذا الرجل أنه کان ممخرقا یستخف عقول الناس إلی حاله الموت أنبأنا القزاز أنبأنا أحمد بن علی أنبأنا القاضی أبو العلاء قال لما أخرج الحسین بن منصور لیقتل أنشد طلبت المستقر بکل أرض فلم أرلی بأرض مستقرا أطعت مطامعی فاستعبدتنی و لو انی قنعت لکنت حرا(و من الحوادث فی سنة 213)أن نازوک جلس فی مجلس الشرطة ببغداد فأحضر له ثلاثة نفر من أصحاب الحلاج و هم حیدرة و الشعرانی و ابن منصور فطالبهم بالرجوع عن مذهب الحلاج فأبوا فضربت أعناقهم ثم صلبهم فی الجانب الشرقی من بغداد و وضع رؤسهم علی سور السجن فی الجانب الغربی(و جمعت أخباره فی کتاب)و کان قد صحب الجنید و عمرو بن عثمان المکی و تمزق فی بدایته و جاع و تجرد لکن فی رأسه رئاسه و کبر فسلط الله علیه لا تمرد و خرج عن دائرة الایمان من انتقم منه فأفتی العلماء بکفره و قد افتتن به خلق من الرعاع الجهال و اتباع کل ناعق عندما رأوا من سحره و شعوذته و حاله و إشارته التی یتسعملها متأخر و الصوفیة بحیث أنهم تألهوه و دانوا بربوبیته و قد اعتذر الامام أبو حامد عنه فی مشکاة الانوار و أخذ یتأول أقواله علی محامل حسنة بعیدة من الخطاب العربی الظاهر قال أبو سعید النقاش فی تاریخ الصوفیة منهم من نسبه إلی السحر و منهم من نسبه إلی الزندقة و حکی أبو عبد الرحمن السلمی اختلاف الطائفة فیه ثم قال هو إلی الرد أقرب و کذا حط علیه الخطیب و أوضح سحره و ضلاله و ضلله ابن الجوزی و قال ابن خلکان أفتی أکثر علماء عصره بإباحة دمه و قال أبوبکر بن أبی سعد إن الحلاج مموه ممخرق و عن عمرو بن عثمان المکی قال سمعنی الحلاج و أنا أقرأ القرآن فقال یمکننی أن أقول مثله فقلت إن قدرت علیک لا قتلنک و قال أبو یعقوب الاقطع و جعفر الخلدی الحلاج کافر خبیث."