چکیده:
بسیاری از اندیشمندان روابط بین الملل بر این باورند که بحث درخصوص«نظریه سیستمها» یکی از مباحث پایهای در معرفت روابط بین الملل محسوب میگردد.این مبحث فکری و نظری آنگاه که در ارتباط با نظامهای بین المللی به کار برده میشود،هدفش تبیین نظامهای غالب در برهههای مختلف زمانی در صحنههای بین المللی میباشد.گسترش مناسبت میان ملتها،ازدیاد سازمانهای بین المللی و منطقهای،حجم سرسامآور اطلاعات،پیشرفتهای علمی و تکنولوژیک و همچنین افزایش رسانههای ارتباط جمعی و افزایشنقش افکار عمومی،ضرورت شناخت سیستماتیک از«نظام بین الملل»را افزایش داده است.بیشک یکی از راههای شناخت نظام بین الملل مروری هرچند کوتاه بر مبحث«نظریه سیستمها»است که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد.برای شناخت سیستماتیک نظام بین الملل که به عنوان یکی از سطوح تحلیلی از اوایل دهه 70 میلادی ذهن بسیاری از اندیشمندان روابط بین الملل را به خود مشغول داشته است،آگاهی و اشراف بر مبحث«نظریه سیستمها»امری ضروری بوده و دانشجویان و کارشناسان روابط بین الملل که خواهان تحلیل کنشها و واکنشهایی هستند که در صحنه روابط بین الملل به وقوع میپیوندد را توانمندتر میسازد. در این مقاله ابتدا تعریفی از«سیستم»ارائه و مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت و سپس اندیشمندان نظریه سیستمها معرفی خواهند شد.نگارنده سعی خواهد نمود با ارائه این مبحث به پرورش یک چارچوب تحلیلی که بیانگر جامعیت«نظریه سیستمها»در اکثر مباحث علوم سیاسی است، نایل آید.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین«سیستم عبارت از موجودیتی است که متشکل از عناصری مرتبط و متعامل بوده و این ارتباط و تعامل به سیستم نوعی کلیت و تمامیت بخشیده است»01 در بحث سیستمها چهار مفهوم پایهای مورد توجه میباشند که عبارتند از: 1.
بیشک ارائه نقطه نظرات مختلف این دانشمندان در این مختصر ممکن نخواهد بود با این وجود برای اینکه بحث سیستمها، در این مقاله جامعیت خود را حفظ نماید فقط به بیان نظرات برخی از اندیشمندان روابط بین الملل درخصوص سیستمها پرداخته و از شرح و بسط بیش از حد در این مورد خودداری خواهیم نمود.
32ایستون توجه اصلی خود را به سیستم سیاسی معطوف داشته و سعی دارد با ارائه تعریف دقیقی از آن،ضمن توسعه نظریه سیستمها،کاربردی بودن آن در رشتههای علوم سیاسی و روابط بین الملل را مشخص سازد.
در این راستا، بسیاری از اندیشمندان روابط بین الملل معتقدند که به منظور درک هرچه بهتر نظام بین الملل و فعل و انفعالات آن،شناخت دقیق«نظریه سیستمها»و آشنایی با اندیشمندان آن،به عنوان یکی از مباحث مهم و پایهای در رشته روابط بین الملل، اجتنابناپذیر بوده و تصمیمگیرندگان سیاست خارجی برای نیل به اهداف سیاست خارجی و کسب حداکثری منافع ملی کشور خود،نیازمند شناختی سیستماتیک از بحث سیستمها میباشند.
در بحث اندیشمندان نظریه سیستمها نیز تلاش گردید تا ضمن بیان نظرات جامع متخصصان این حوزه،تئوری سیستمها نیز تلاش گردید تا ضمن بیان نظرات جامع متخصصان این حوزه،تئوری سیستمها در قلمرو علوم سیاسی و روابط بین الملل مورد موشکافی دقیقتر قرار گرفته و بازیگران صحنه جهانی در قالب سیستمهای کنش و واکنش بین المللی مورد توجه قرار گیرند."